Eskişehir ili Han ilçesinde yer alan Midas Antik Kenti, Frigya yaylasında kayalık bir bölgede konumlanır. Kent içerisinde bulunan ve Midas Anıtı olarak bilinen Yazılıkaya, Friglerin görkemli kaya anıtı örnekleri arasındadır ve dünyanın önemli açıkhava anıtları arasında bulunur. Kent, Frigler zamanında dini bir metropol olarak büyük öneme sahip olmuştur. Antik kentin surlarla çevrelendiği, kente girişin doğudan yapıldığı bilinir. Kentteki kaya kütleleri üzerinde figüratif kabartmalar görülebilir.
Midas Anıtı
Midas Antik Kenti, Midas Anıtı olarak bilinen Yazılıkaya’ya ev sahipliği yapar. Anıt, Friglerin görkemli kaya anıtı örneklerindendir. Kaya üzerinde yer alan yazıtların üçünün henüz ne anlamda olduğu ortaya çıkmamıştır. Kaya üzerinde konumlanan ilk yazıtta, Friglerin tanrısı Ateş ve Midas’ın koruyucusu olduğu düşünülen Midai kelimeleri yer alır. İkinci yazıt, anıtın iki ucunda, dip duvar ve yan duvar üzerinde iken; üçüncüsü anıtın kuzeyinde bulunur ve Baba yazısı görülür.
Kurşunlu Camii ve Külliyesi
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan Kurşunlu Camii ve Külliyesi, 1525 yılında Osmanlı veziri Mustafa Paşa tarafından Mimar Sinan’a inşa ettirilir. Mimar Sinan’dan önce külliye mimarının Acem Ali olduğu tahmin edilir. Cami, harem, şadırvan, paşa odaları, kervansaray, zaviye (küçük tekke), talimhane, medrese, imaret ve türbeden oluşan külliye dikkat çekicidir.
Cami, külliyede kitabeye sahip olan tek yapı olarak bilinir. Çatısı kurşunla örtülü olan caminin kubbe içerisinde kalem işleri görülebilir. Caminin son cemaat yerinde beş kubbe bulunur. Ana mekan ise tek kubbeye sahiptir.
Sivrihisar Saat Kulesi
Sivrihisar ilçesinde yer alan ve bölgenin simgelerinden olan Saat Kulesi’nin 1899 yılında dönemin kaymakamı Mahmut Bey tarafından inşa ettirildiği ifade edilir. Yüksek bir kaya üzerine yaptırılan saat kulesinin her yerden görülmesi amaçlanır. Dört tarafında saat bulunan kuledeki saatler kurularak çalışır.
Han Yeraltı Şehri
Eskişehir ili Han ilçesinde yer alan Han Yeraltı Şehri, kalıntıları ile dikkat çeker. Bölgede yapılan kazı çalışmaları, yer altı şehrinin Roma döneminde yapıldığına işaret eder.
Yeraltı şehrinde gerçekleştirilen kazı çalışmalarında, birkaç katlı olduğu ve mekanların koridorlar ile birbirine bağlandığı, en alt seviyede ise su kanalı olduğu ortaya çıkar. Mekan kenarlarında bulunan ana kayada mezar yerleri bulunur. Yer altına oyularak yapılan gömü odasında ise üç oda bulunduğu görülebilir.
Şeyh Kuddusi Camii
Eskişehir ili İnönü ilçesinde yer alan Şeyh Kuddusi Camii, Alçengel meydanında yer alır. Alçengel Camii olarak da bilinen caminin avlusunda yan yana dört adet mezar konumlanır. Mezarların yalnızca birinin mezar taşı bulunur.
Karacahisar Kalesi
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan kale, Kale Kent ve Kastron olarak anılan yerleşimlerin niteliklerine sahiptir. Anadolu topraklarında 7-8. yy’da kurulan kale kentler, Orta Bizans döneminde askeri kent olarak ifade edilir. Ancak, Karacahisar’ın kale kent olarak kullanılıp kullanılmadığı ya da Bizans döneminde savunma amaçlı yapılan yerleşimler arasında bulunup bulunmadığı net değildir.
Karacahisar Kalesi, Osmanlıların ilk fethettiği kale olarak öneme sahiptir. Osman Gazi 1288’de kaleyi fetheder, 1299 yılında ise Osman Gazi adına sikke basılır ve ilk hutbe okutulur. Osmanlı kaynaklarında kalenin fethinin ardından kadı ve subaşının görevlendirildiği, sonrasında yönetimin Orhan Gazi’ye devredildiğine yer verilir.
Odunpazarı Evleri
Odunpazarı ilçesi Türk mimarisinin güzide yapılarına ev sahipliği yapar. Tarihi ve Kentsel Sit Alanı olarak tescil edilen Odunpazarı, koruma altında bulunur. 2005 yılında gerçekleştirilen Odunpazarı Evlerini Yaşatma Projesi kapsamında bölgede iyileştirme çalışmaları yapılır. Ev, camii, külliye, çeşme, han gibi yapıların bazıları yenilenir, bazıları ise yeniden yapılarak ilçe güzel bir yapıya kavuşur.
Bugün, Odunpazarı güzelliği ile dikkat çeken Türkiye ilçeleri arasında kendine yer edinir. Lületaşı Müzesi, Atlıhan El Sanatları Çarşısı, Kurşunlu Camii ve Külliyesi ziyaret edilmesi önerilen noktalardan bazılarıdır.
Atlıhan El Sanatları Çarşısı
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde yer alan Atlıhan, 1850’lerde yörenin değerli isimlerinden Takattin Bey tarafından inşa ettirilir. Çift katlı han, tarihte yoldan geçen seyyah, köylü ve pazarcılar ile beraberindeki hayvanlarına ev sahipliği yapar. Bugün ise kent için büyük önem taşıyan lületaşının tanıtılmasında Atlıhan’ın yeri büyüktür. Atlıhan El Sanatları Çarşısı içerisinde lületaşı atölyeleri ve mağazaları konumlanır.
Atatürk Lisesi
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde yer alan ve tarihi İstiklal Savaşı öncesine uzanan Atatürk Lisesi, günümüze dek birçok milli sporcu, akademisyen ve değerli isim yetiştirir. Türkiye’nin en eski liselerinden biri olan Atatürk Lisesi, kentte başarıyla eğitim vermeye devam etmekte.
Selçuklu Kümbeti
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Mülk köyünde yer alan mescid, 1247 senesinde II. Gıyaseddin Keyhüsrev bayraktarı Doğan Aslan Bey tarafından yaptırılır. Mescid, kubbesi ve son cemaat yeri ile çevrede yer alan yapılardan farklı bir mimaridedir.
İhsan Erdemgil Konağı
Kurtuluş Savaşı sırasında Mustafa Kemal Atatürk, 7-10 Mart 1922 tarihlerinde üç gün İhsan Erdemgil Konağı’nda konaklar. Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan konak, bugün şehri ziyaret edenlerin sıklıkla uğradıkları noktalar arasında yer alır.
Nasreddin Hoca Evi
13. yy’da yaşayan ünlü din adamı ve eğitimci Nasreddin Hoca, Sivrihisar’ın Hortu ilçesinde yaşamıştır. Günümüzde adına Nasreddin Hoca adı verilen beldede, Nasreddin Hoca’nın evi bulunur. Nasreddin Hoca’nın doğumunu ve hayatını kaybetmesini Sivrihisar’da yaşamasının ilçe için önem arz ettiği ifade edilir.
Zaimağa Konağı
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan konak, konut olarak 1902 yılında inşa edilir. Ardından, 1914 yılına kadar sosyal amaçlı olarak kullanılır.
Kurtuluş Savaşı sırasında, Mustafa Kemal Atatürk ve İsmet Paşa şehri ziyaret eder ve konakta kalır. İtilaf Devletleri’nden gelen ateşkes önerisi üzerine Mustafa Kemal Atatürk, öneriyi İcra Vekilleri Heyeti ile 24 Mart 1922’de ilçede görüşür. Bu görüşme, Ankara dışında gerçekleştirilen ilk Bakanlar Kurulu toplantısı olarak tarihe geçer.
Konak, günümüzde müze ve kültür evi olarak hizmet verir.
Pessinus Antik Kenti
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan Pessinus Antik Kenti, Eski Kral Yolu üzerindedir. Antik kent üzerine günümüzde Ballıhisar köyü yer alır. Ana Tanrıça Kybele’nin bulunduğu yer olarak bilinen Pessinus, Friglerin başkenti olarak tarihte önem taşır.
Pessinus Antik Kenti üzerinde 1967 yılında ilk kazılar başlar. Yıllar içerisinde devam eden kazılar çerçevesinde çıkarılan eserler ETİ Arkeoloji Müzesi ile antik kent üzerinde yer alan Açık Hava Müzesi’nde görülebilir.
Kenti ziyaret etmeyi planlayanlar imparatorluk kültür kompleksi, tapınak, tiyatro ve kent meclisi ile agora kalıntılarını yakından görebilir.
Kumacık Hamamı
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Cumhuriyet mahallesinde yer alan ve Geç Osmanlı döneminde yapıldığı tahmin edilen Kumacık Hamamı, dikdörtgen planda inşa edilir. Soğukluk, sıcaklık, halvet odaları ve külhana sahip olan yapı, 1960’lara kadar hamam olarak kullanılır. Yapı günümüzde harap durumdadır.
Tren Garı
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde yer alan tren garı, mimarisi ile dikkat çeker. Prof. Orhan Safa’nın projesiyle 1953-1955 yıllarında inşa edilen gar, günümüzde işlerliğini sürdürür.
Muttalip Yukarı Camii
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesi Muttalip beldesi Köyiçi mevkiinde yer alan Muttalip Yukarı Camii’nin mimari özelliklerinden ötürü Osmanlı döneminde 18-19.yy’da yapıldığı tahmin edilir. Dikdörtgen planlı camii, günümüzde ibadete açıktır.
Alemşah Kümbeti
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan Alemşah Kümbeti, 1328 yılında Melikşah tarafından kardeşi Sultan Şah adına inşa ettirilir. Selçuklu döneminin önemli mimari yapılarından biri olan kümbet, kesme taştan yapılmış kare planlı bir yapıdır. Alt katında mumyalık bulunan kümbet iki katlıdır. Mumyalığın kapı süslemeleri dikkat çeker.
Akdoğan Mescidi
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan Akdoğan Mescidi, 15.yy’da Selçuk Bey tarafından yaptırılır. Mescid Selçuklularda başlayan yapılara özel tüteklikli örtüye sahiptir. Kare ya da buna yakın mekanlar için yapılmış olan bir konstrüksiyon olan tüteklikli örtü, duvarlar arasındaki aralıklarda yetersiz kalan kirişlerin önüne çapraz konularak buradaki mesafe daraltılır. Ardından kirişlerin üzerine duvara paralel kirişler konumlandırılır. Mescid şehrin önemli tarihi yapıları arasında bulunur.
Akhisar Kale
Eskişehir ili Han ilçesi Akhisar köyünde bir tepe üzerinde konumlanan kalenin Friglerden günümüze ulaştığı belirtilir. Kalede Frig, Roma ve Bizans kaya mezarları bulunur.
Akpare Kale
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Çukurca köyünde yer alan Akpare Kalesi, doğal sit alanı ilan edilmiştir. Frig kalesi olan Akpare, ana kayaya oyulu olan mekanlarıi kaya mezarları ve silo çukurları ile dikkat çeker.
Asar Kale
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Kümbet köyünde konumlanan Asar Kale, tüf kayalık tepe üzerinde bulunur. Firglerden kaldığı düşünülen kaleye giriş yapılan platformda mezar, sarnıç, hatıl oyukları, sunak ile mezarın yer aldığı kaya cephesi bulunur. Kayalığın güneyinde de Bizanslılardan günümüze ulaşan Berberini Kaya Kilisesi konumlanır.
Bahşeyiş Anıtı
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Gökbahçe köyünün güneybatısında bulunan Bahşeyiş Anıtı, bir diğer adıyla Bahşiş Anıtı, Frig Kaya Anıtlarının özelliklerine sahiptir. Ancak anıtın kapı nişinin ortasında bulunan oyuk, üçgen alınlıktan aşağı inen bir oyuk ile birleşir. Bu da anıtın Kült Anıt veya Sıvı Sunak olabileceğine işaret eder. Friglerin bu anıt ile Kibele’ye şükranlarını sunmak istemiş olabileceği düşünülür.
Maşallah Çeşmesi
Odunpazarı ilçesinde Sivrioğlu sokak ile Hacıhafız sokağın kesiştiği noktada bir evin beden dubarına bitişik olarak bulunan Maşallah Çeşmesi, kare planlı, tek cepheli ve beşik kemerlidir. Çeşmenin aynalık kısmının yanlarında ay yıldız motifleri bulunur. Aynalığın üzerinde ise 1905 ve Maşallah Çeşmesi ibaresi görülür. Çeşme günümüzde kullanılır.
Eski Osmanlı Bankası
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan Eski Osmanlı Bankası, 20.yy’ın başında inşa edilmiş olan şehrin tarihi yapılarından biridir. Bodrum ve zemin kattan oluşan kare planlı yapının ön cephesi Hint mimari üslubuna sahiptir.
Uyuzhamam Çeşmesi
Eskişehir ili Alpu ilçesi Uyuzhamam köyünde bulunan çeşmenin kitabeye sahip olmaması sebebiyle ne zaman yapıldığı konusunda net bir bilgi bulunmamaktadır. Uyuzhamam Camii’nin yakınında konumlanan çeşme, dikdörtgen planlıdır ve iç içe beşik kemerli nişlerden ön cephesi oluşturulmuştur. Alt kısmında ili lülenin yer aldığı çeşmenin orta kısmında ise sonradan eklenen musluk görülür.
Gecek Köyü Çeşmesi
Eskişehir ili Günyüzü ilçesinde bulunan Gecek Köyü Çeşmesi’nin Selçuklular döneminden günümüze kaldığı belirtilir. Dikdörtgen planlı ve tek kemerli olan çeşmenin nişinde iki lüle deliği yer alır. Çeşmenin önünde ise bir yalak bulunur.
Meydan Çeşmesi
Han ilçesinde yer alan Meydan Çeşmesi, kitabesine göre 1281 yılında yapılmıştır. Blok taşlardan yaptırılmış olan çeşme, sivri kemerli bir yapıya sahiptir. İki nişli, üç musluklu olan çeşmede süslemeler görülmez. Çeşmenin 1822 yılında Mustafa Reşit Paşa tarafından onarıldığı ifade edilir.
Hamamkarahisar Kaplıcası
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Hamam Karahisar köyünde yer alan kaplıca, sekizgen planlıdır. İçerisinde havuzlar, soyunmalıkların olduğu kaplıca iki bölümden oluşur. Yapının Roma döneminde yapılmış olabileceği ve Selçuklu döneminde yenilenip çifte hamam formuna çevrilmiş olabileceği belirtilir. Kaplıcanın şifalı suyunun çeşitli rahatsızlara iyi geldiği ifade edilir.
İnönü Karargah Evi
Eskişehir ili İnönü ilçesi İsmet Paşa mahallesinde yer alan İnönü Karargah Evi,
Kurtuluş Savaşı’nda İsmet İnönü tarafından Karargah binası olarak kullanır. Bina 2001 yılında müzeleştirilir. Bugün müze içerisinde cephe emirleri, İnönü Savaşları’na dair fotoğraflar, savaş alanından toplanan silahlar ve askeri malzemeler, İsmet İnönü’nün resmi üniformalarının kopyaları ile ETİ Arkeoloji Müzesi’nden getirilen yöresel etnografik eserler görülebilir.
Topçular Konağı
Eskişehir ili Mihalgazi ilçesi ilçesinde bulunan Topçular Konağı, başarılı sivil mimari örneklerinden biridir. Geç Osmanlı döneminde inşa edilmiş olabileceği düşünülen dört katlı olan konak, beşik çatı üzeri Marsilya tipi kiremit örtülüdür. Konağın alt katı ahır, bir üst katı kiler, diğer katlar yaşam alanı olarak konumlandırılmıştır. Üç ve dördüncü katlarda ahşap tavanlar, süslemeli dolaplar dikkat çeker. Dördüncü katta ise salonda ocak görülür. Konak oldukça bakımsız durumdadır.
Gürleyik Köyü Mescidi
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesinde bulunan ve kesin olarak inşa tarihi bilinmeyen mescidin mihrap nişinde H.1288 tarihi ve geometrik motifler görülür. 1995 yılında yapıya minare eklendiği ifade edilir. Ahşap çıtalı tavan ile örtülü olan harimin duvarları kalem işi süslemelerle bezelidir.
Develik Han
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Derebenk mahallesinde yer alan han, 1635 yılında Revan Seferi’ne giderken inşa ettirilir. Dikdörtgen plana sahip olan han, zaman içerisinde onarımlar geçirmiştir.
Selçuklu Hamamı
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi İkiçeşme mahallesinde bulunan hamamın, Osmanlı döneminde inşa ettirildiği düşünülür. Cumhuriyet döneminde onarımdan geçirildiği belirtilen yapı, bugün Bor ve Etnografya Müzesi olarak hizmet verir.
Asmacık İnleri Kaya Mezarları
Kaya mezarları, Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Kümbet köyünün yakınında yer alan kaya kütlesi üzerinde bulunur. Kabartmalı ve yazıtlı mezarların Frig, Roma ve Bizans dönemlerinden günümüze ulaştığı ifade edilir.
Aslanlı Mabet
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Kümbet köyü yakınında yer alan Aslanlı Mabet, Frig döneminde yapılmıştır. Kaya kütlesine oyulu olan mabedin cephesindeki düzenleme ile kabartmalar, Roma döneminde de kullanıldığına işaret eder. Aslan kabartmalarından dolayı Aslanlı Mabet olarak adlandırılmıştır; Solon’un mezarıdır. Ana odanın kapı lentosunda bulunan yazıtta Solon ismi geçer.
Doğanlı Kale
Kale, Seyitgazi ilçesi Çukurca köyü yakınında bulunur. Doğan başı görünümü andıran yapıya bu sebeple Doğanlı Kale ismi verilmiştir. Kayaya oyulu olan kale yedi kata sahiptir; yapıda mezar şapelleri de bulunur.
Böğürtlen Balkayası
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Böğürtlen köyünde bulunan Böğürtlen Balkayası, Frig döneminden günümüze ulaşan bir anıttır. Yüksek bir kaya kitlesinde oyulu olan Böğürtlen Balkayası’nda bulunan geometrik bezemeler diğer Frig anıtlarından farklı olarak koyu kırmızı boya ile yapılmıştır.
Seyyit Mahmut Suzani Külliyesi
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Kurşunlu mahallesinde bulunan Seyyit Mahmut Suzani Külliyesi, türbe, kümbet ve hazireden meydana gelir. Külliye çatısı altında yer alan türbe, kümbet ile bitişiktir. Tek mekanlı olan türbede üç adet sanduka yer alır. Türbede göçüntü olması sebebiyle mezarlarda tahribat olduğu belirtilir. Mezarlardan biri Nasrettin Hoca’nın gelinine aittir. Külliyede yer alan kümbet kubbelidir, iki katlıdır ve alt katı mezar odasıdır. Hazirede Osmanlı dönemine ait mezarlar ile Selçuklu döneminde ait sandukalar yer alır.
Hazinedar Mescidi
Sivrihisar ilçesinde yer alan mescid, 1274 yılında Anadolu Selçuklularından Hazinedar Necibiddin Mustafa tarafından yaptırılır. Mescitte 15. yy’a tarihlenen minyatürler görülür. İçerisinde yer alan süsleme sanatları ve Anadolu’da mihrabına fresk olarak yapılan Kâbe motifli ilk örnek olarak anılır. Mescidi yaptıran Necibiddin Mustafa ile Emineddin Mikail’in kız kardeşi Esma Sultan’ın kabirleri yapının önünde yer alır.
Hızır Bey Mescidi
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Kubbeli mahallesinde bulunan Hızır Bey Mescidi, Nasreddin Hoca’nın torunu Hızır Bey tarafından 1439 yılında inşa ettirilir. Mescid bir süre sonra işlevini yitirir. 1960 yılına kadar maliyenin eski evrak deposu olarak hizmet verir. 1963 yılında restorasyonu gerçekleştirilir.
Kılıç Minaresi
Sivrihisar ilçesi Kılıç mahallesinde yer alan Kılıç Minaresi’nin ahşap mescidi yıkılmış ve ardından yalnızca minaresi kalmıştır. Rivayete göre ilçe kılıç ile fethedilmesinden ötürü kılıca dayanılarak hutbe okunan ilk mescit olmuştur ve mescit bu sebeple Kılıç ismi ile adlandırılmıştır. Diğer bir söylem ise Oğuz boylarının Kılıç aşiretinden mescidin adını aldığı yönündedir. Tarihi yapı günümüzde sağlam durumdadır.
Balaban Çeşmesi
Sivrihisar ilçesi Elmalı mahallesinde bulunan Balaban Çeşmesi, Balaban Camii’nin önünde konumlanır. Çeşmenin, camii ile aynı zamanda yapılmış olduğu tahmin edilir. Düz alınlığa sahip olan çeşme, aynalı kemerli ve ön cephesi mermerle kaplıdır.
Mavi Kadın Çeşmesi
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Kubbeli mahallesinde yer alan Mavi Kadın Çeşmesi, Ahi Paşa’nın eşi Mavi Kadın tarafından 1378 yılında yaptırılır. Kitabeye sahip olan çeşme, düz alınlıklı ve sivri kemerlidir. Çeşmenin aynasında süslemeler yer alır.
Doğan Aslan Mescidi
Mescid, 1247 yılında II. Gıyaseddin Keyhüsrev’in bayraktarı Doğan Aslan Bey tarafından Sivrihisar ilçesi Mülk köyünde inşa ettirilir. Sekiz dilimli kubbesi ve son cemaat yeri ile bölgedeki yapılardan farklı mimariye sahiptir.
Yunus Hoca Kümbeti
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan Yunus Hoca Kümbeti, 1274 yılında inşa ettirilir. Ravzat-ül Ahbar isimli eserde yapının Selçuklu Bahriye Nazırı Sadreddin Hoca Yunus’un öldürülmesi üzerine inşa edildiği anlaşılır. Kümbetler Selçuklular zamanında anıt mescidler olarak görülür. Yapının yanında geçmişte mezarlık bulunurken sonrasında kaldırılmıştır. İlerleyen yıllarda yapıya minber, minare, çeşme, şadırvan eklenir. Günümüzde yapı Kümbet Camii olarak adlandırılır.
Midas Antik Kenti, Midas Anıtı olarak bilinen Yazılıkaya’ya ev sahipliği yapar. Anıt, Friglerin görkemli kaya anıtı örneklerindendir. Kaya üzerinde yer alan yazıtların üçünün henüz ne anlamda olduğu ortaya çıkmamıştır. Kaya üzerinde konumlanan ilk yazıtta, Friglerin tanrısı Ateş ve Midas’ın koruyucusu olduğu düşünülen Midai kelimeleri yer alır. İkinci yazıt, anıtın iki ucunda, dip duvar ve yan duvar üzerinde iken; üçüncüsü anıtın kuzeyinde bulunur ve Baba yazısı görülür.
Kurşunlu Camii ve Külliyesi
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan Kurşunlu Camii ve Külliyesi, 1525 yılında Osmanlı veziri Mustafa Paşa tarafından Mimar Sinan’a inşa ettirilir. Mimar Sinan’dan önce külliye mimarının Acem Ali olduğu tahmin edilir. Cami, harem, şadırvan, paşa odaları, kervansaray, zaviye (küçük tekke), talimhane, medrese, imaret ve türbeden oluşan külliye dikkat çekicidir.
Cami, külliyede kitabeye sahip olan tek yapı olarak bilinir. Çatısı kurşunla örtülü olan caminin kubbe içerisinde kalem işleri görülebilir. Caminin son cemaat yerinde beş kubbe bulunur. Ana mekan ise tek kubbeye sahiptir.
Üryan Baba Türbesi
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Yazıdere köyünde bulunan Üryan Baba Türbesi, 1511-1517 yıllarında inşa edilir. Kesme taştan ve kubbeli yapılan türbe, sekizgen demir kapıya sahiptir. İki pencereli türbede, tek sanduka bulunur.
Tiryakizade Hasan Paşa Camii
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan caminin 18.yy sonunda Tiryakizade Süleyman Ağa tarafından inşa ettirildiği ifade edilir. Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kalıcı Eserler Projeleri kapsamında yapı restorasyondan geçirilir ve 2014 yılında yeniden ibadete açılır.
Surp Yerrortutyun Kilisesi
Sivrihisar ilçesi Gedik mahallesinde bulunan Surp Yerrortutyun Kilisesi, kitabesine göre 1881 yılında inşa edilmiştir. Her iki yanında çan kulesi yer alan kilise, kızıl kesme taştan inşa edilmiştir. Bu sebeple kilise, Kızıl Kilise olarak da isimlendirilir. Vaftiz odası ve papaz odasına sahip olan kilisede az da olsa freskler görülür. Batı cephesinde konumlanan giriş kapısı, süsleme olarak en zengin bölümdür.
Abbas Halim Paşa Köyü Camii
Eskişehir ili Çifteler ilçesinde konumlanan Abbas Halim Paşa Köyü Camii, 1927 yılında inşa edilir. Camii, ibadete açıktır.
Şeyh Kuddusi Camii
Eskişehir ili İnönü ilçesinde yer alan Şeyh Kuddusi Camii, Alçengel meydanında yer alır. Alçengel Camii olarak da bilinen caminin avlusunda yan yana dört adet mezar konumlanır. Mezarların yalnızca birinin mezar taşı bulunur.
Yunus Emre Türbesi
Yunus Emre Türbesi, Eskişehir ili Mihalıççık ilçesi Yunus Emre köyünde yer alır. 13. yy’da Eskişehir sınırlarında bulunan Yunus Emre mezarı, sonrasında taşınır ve türbe haline getirilir. Anıt mezarın konumlandığı alanda, çeşme ve müze de yer alır.
Eti Arkeoloji Müzesi
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde yer alan Eti Arkeoloji Müzesi, Türkiye’de özel sektör desteği ile hayata geçirilen ilk müzedir. Üç blok halindeki müzede, çoğunlukla Eskişehir’de yapılan kazı ve yüzey araştırmalarından çıkarılan eserler sergilenir. Toprak kaplar, mermer heykel ve heykelcikler, steller, takılar, mimari parçalar, silahlar, sikkeler, cam kaplar, metal kaplar sergilenen eserler arasında yer alır. Müzede Neolitik, Kalkolitik, Tunç, Hitit, Frig, Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerini içeren eserlere yer verilir. Bu eserlerin 2 bini ziyaretçiler ile buluşurken, kalanı müze depolarında korunur.
Esminyatürk
Esminyatürk Türk Dünyası Şaheserleri Parkı, Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunur. Türk kültürünü yaşamış ve yaşayan ülkelerde bulunan, önemli yapıların minyatürlerine yer veren park görülmeye değerdir. Park içerisinde 33 mimari eser minyatürü bulunur.
Lületaşı Müzesi
Eskişehir, lületaşının dünyada çıkarıldığı tek bölge olarak anılır. Kentin Odunpazarı ilçesinde yer alan Lületaşı Müzesi, 2008 senesinde Kurşunlu Külliyesi’nde açılır. Müzenin oluşumu sırasında lületaşı festivalleri, lületaşı el sanatı yarışmaları ve lületaşı sergilerinde kullanılan eserlere yer verilir. Bugün, yüzlerce lületaşı eserine ev sahipliği yapan müze, görülmeye değerdir.
Himmet Baba Türbesi
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Kümbet köyünde yer alan türbenin, Selçuklu döneminde 1218-1229 yıllarında inşa edildiği ifade edilir. Sekizgen yapı kesme taştan yapılmıştır. Türbe girişinin yanında güneş saati yer alır. İçeride ise taş örülerek yapılmış sanduka mezara yer verilmiştir. Türbe çevresi mezarlıktır. Türbenin yanında yer alan mezarlıkta, Sadrazam Hurşit Paşa’nın Delilbaşı Es-Seyyid Yusuf Efendi’ye ait mezar da bulunur.
Nasreddin Hoca Evi
13. yy’da yaşayan ünlü din adamı ve eğitimci Nasreddin Hoca, Sivrihisar’ın Hortu ilçesinde yaşamıştır. Günümüzde adına Nasreddin Hoca adı verilen beldede, Nasreddin Hoca’nın evi bulunur. Nasreddin Hoca’nın doğumunu ve hayatını kaybetmesini Sivrihisar’da yaşamasının ilçe için önem arz ettiği ifade edilir.
Çağdaş Sanatlar Müzesi
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde yer alan Anadolu Üniversitesi Yunus Emre Kampüsü içerisinde konumlanan Çağdaş Sanatlar Müzesi, üç sergi salonu, belgelik ve yönetim bölümlerine ev sahipliği yapar. Müzede yerli ve yabancı olmak üzere, farklı sanatçıların yüzlerce yapıtı yer alır.
Tülomsaş Müzesi
Türkiye Lokomotif ve Motor Sanayii AŞ (TÜLOMSAŞ), Türkiye’nin ilk otomobili olarak akıllarda yer eden “Devrim”i hayata geçiren şirkettir. 16 Haziran 1961 tarihinde Ankara’da, yaklaşık yirmi Devlet Demiryolları Fabrikası ve Cer Dairesi yönetici ve mühendislerinin katıldığı toplantıda, Ulaştırma Bakanlığı’ndan kendilerine bir otomobil yapılması görevi verilir. Dört buçuk ayda projeyi hayata geçirmeleri beklenir. 29 Ekim 1961 tarihinde bir inanılmazı hayata geçiren başarılı ekip, Türkiye’de yapılan ilk otomobili Büyük Millet Meclisi binasının önüne götürür ve Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel’e sunar. Günümüzde Devrim aracı, Tülomsaş Müzesi’nde halen görülebilir.
Aracın yanı sıra Türkiye’nin ilk buharlı lokomotifi Karakurt da müze içerisinde yer alan görülmeye değer yapılardandır.
Muttalip Yukarı Camii
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesi Muttalip beldesi Köyiçi mevkiinde yer alan Muttalip Yukarı Camii’nin mimari özelliklerinden ötürü Osmanlı döneminde 18-19.yy’da yapıldığı tahmin edilir. Dikdörtgen planlı camii, günümüzde ibadete açıktır.
Havacılık Müzesi
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde yer alan Anadolu Üniversitesi Yunus Emre Kampüsü karşısında konumlanan Havacılık Müzesi, 1998 yılında ziyarete açılır. Müzede açık teşhir olarak farklı modellerde sivil ve savaş uçakları görülebilir. Havacılık Müzesi kapalı salonunda ise maket uçaklar, uçak motorları, pilot giysileri ve rozetler yer alır.
Alaeddin Camii
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan camii, şehrin en eski camileri arasında bulunur. Camii, Anadolu Selçuklu döneminde 1267 yılında yapılır. Camide yapılan onarım ve değişiklikler ile yapı orijinal mimari özelliklerini yitirir. Camii, 1944-1951 yıllarında müze olarak kullanılmış, sonrasında onarımdan geçirilerek yeniden camii olarak ibadete açılmıştır. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Akoğlan Camii
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan Akoğlan Camii, 19.yy’da ibadete açılır. Camiye gusülhane, şadırvan ve mescit sonradan eklenmiştir. Kuzeybatı yönünde minaresi bulunur. Eskişehir 2013 Türk Dünyası Kalıcı Eserler Projeleri kapsamında yapı restorasyondan geçirilmiştir.
Arasta Çarşısı
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan Arasta Çarşısı, ilçenin turistik çarşılarındandır. Çarşıda cam, çini ve seramik ürünleri meraklılarıyla buluşur.
İshak Fakih Camii
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan İshak Fakih Camii, Erken Osmanlı döneminde inşa edilmiştir. Ak Cami olarak da adlandırılan yapı, hamam olarak yapılmış, sonrasında camiye dönüştürülmüştür. Soyunmalık bölümü harime çevrilirken, sıcaklık bölümü son cemaat yerine çevrilmiştir.
Balaban Camii
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan caminin Sofya fatihi Balaban Paşa tarafından 14.yy’da yaptırıldığı ifade edilir. Dikdörtgen planlı caminin güneybatı yönünde tuğla işçiliği ile ilgi gören minaresi bulunur. Cami önünde yer alan çeşmenin de Balaban Paşa tarafından yaptırıldığı düşünülür.
Hoşkadem Camii
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde bulunan Hoşkadem Camii, mimari özellikleri çerçevesinde 15. yy’a tarihlenir. Hacı Hoşkadem tarafından yaptırıldığı belirtilen camii kare planlı bir yapıya sahiptir. Caminin pencere alınlıklarında yer alan Osmanlı tuğla işçilikleri dikkat çekicidir. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Ulu Camii
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde bulunan Ulu Camii, 1274 yılında Mevlana’nın müritlerinden ve Gıyaseddin Keyhüsrev’in naiplerinden Emineddin Mikail tarafından inşa ettirilir. Anadolu’da bulunan en büyük ahşap direkli camiler arasında yer alan Ulu Camii, 67 ahşap direk tarafından taşınır. Ahşap direklerin bir kısmında motifler görülür. Caminin ceviz ağacından oyularak yapılmış dolap kapakları dikkat çeker. Cami kitabesinde 1409 yılında Osman oğlu Hacı Habib tarafından minaresinin inşa ettirildiği yer alır. Camii, İstanbul Kadısı Hızır Bey tarafından 1440 yılında onartılmıştır.
Aziz Mahmud Hüdayi Camii
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan Aziz Mahmud Hüdayi Camii, 16.yy’da Aziz Mahmud Hüdayi tarafından inşa ettirilir. Camii, kitabesine göre Mahmud Arif Bey tarafından 1895 yılında yenilenmiş olması sebebiyle Yeni Camii olarak anılır. Caminin iç kubbe kasnağında 1915 tarihi yer alır. Tarih, bu yılda iç mekanda yenilemelerin yapıldığına işaret eder. Osmanlı mimarisini yansıtan camii, ahşaptır ve minaresi basamaklıdır.
Çalçı Köyü Camii
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesi Çalçı köyünde yer alan caminin Osmanlı döneminde yaptırıldığı ve mimari özelliklerinin 16-17.yy’a dayandığı ifade edilir. Tek minareye sahip olan camii, kare planlı bir yapıya sahiptir. Caminin önünde üç kemerli ve üç kubbeli son cemaat yeri yer alır. Caminin kıble yönünde bulunan çeşmesinin aynasında 1850 tarihinin bulunduğu bir yazıt görülür. Camii ibadete açıktır.
Hüsrev Paşa Camii
Eskişehir ili Han ilçesinde bulunan Hüsrev Paşa Camii, Hüsrev Paşa tarafından 1631-1638 yıllarında yaptırılan Menzil Külliyesi’nin önemli yapılarındandır. Ters T plan tipine sahip olan camii, büyük bir kubbe ile yarım kubbelere sahiptir.
Atila Özer Karikatürlü Ev
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesi Şeker mahallesinde yer alan Atila Özel Karikatürlü Evi, karikatür sanatına önemli katkılar sağlayan merhum Eskişehirli karikatürist Prof. Dr. Atila Özer’in adını taşır. Karikatür sanatına yeni isimleri kazandırmak için Tepebaşı Belediyesi tarafından Karitürlü Ev’de düzenli olarak Karikatür Atölyesi çalışmaları gerçekleştirilir. Aynı zamanda kişisel, amatör ve profesyonel sergilere; okulların etkinliklerine de ev sahipliği yapar.
Hacı Hasanağa Camii
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde yer alan Hacı Hasanağa Camii’nin 13.yy’da mescit olarak yapıldığı 19.yy’da camiye çevrildiği ifade edilir. Caminin Hacı Hasan tarafından inşa ettirildiği düşünülür. Dikdörtgen planlı camii, ahşap tavanlıdır ve kuzeybatı yönünde silindirik gövdeli minareye sahiptir. Zaman içerisinde onarımlar geçiren camii günümüzde ibadete açıktır.
Kanlıpınar Şehitliği
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesi Kanlığınar köyünde yer alan Kanlıpınar Şehitliği, Kurtuluş Savaşı döneminde 20–21 Temmuz 1921 tarihlerinde Sakarya Savaşı’nda 145 askerin şehit olduğu mevkii olarak bilinir. Düşmana direnen ve geri çekilen bölük tamamıyla şehit olur. Şehit olan 5 subay ile 145 er anısına 1940 yılında yaptırılan şehitliğe 1998 yılından sonra İç Güvenlik Harekâtı ve farklı nedenlerle şehit olan Türk Silahlı Kuvvetleri personeli de defnedilir.
Hava Şehitliği
25 Mart 1921 tarihinde İstiklal Savaşı sırasında düşen Foker Tayyaresi’nde şehit olan Üsteğmen Ahmet Fehmi’nin defnedilmesiyle Eskişehir’de yer alan Hava Şehitliği yaptırılır. Şehitliğe ilerleyen yıllarda hava şehitlerinin yanı sıra İç Güvenlik Harekatı’nda şehit olan askerler de defnedilmiştir.
Müftü Camii
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesi Şarkiye mahallesinde konumlanan Müftü Camii, dikdörtgen planlı bir yapıya sahiptir. Camii, zaman içerisinde yapılan onarım ve eklemeler ile orijinal yapısını yitirmiştir.
Şeyh Nusrettin Türbesi
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan Şeyh Nusrettin Türbesi, bir diğer adıyla Tezveren Dede Türbesi’nin yapım tarihi hakkında net bir bilgi mevcut değildir. 2011 yılında onarımdan geçirilen türbede bir sanduka yer alır.
Sivrioğlu Camii
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesi Dede mahallesinde yer alan Sivrioğlu Camii, kare planlı olarak yaptırılmış şehir camileri arasında bulunur. 19.yy’da yapıldığı düşünülen caminin minaresi kuzeydoğu yönünde konumlanır. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Yeşil Efendi Türbesi
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde Kurşunlu Külliyesi’nin karşısında konumlanır. Üstü kiremitle kaplı olan basit biçimli yapının içerisinde bir mezar yer alır.
Alanönü Dere Camii
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan camii, dikdörtgen planlı olarak inşa ettirilmiştir. Camii, 1901 yılında ibadete açılır. Tek şerefeli minareye sahip olan camii günümüzde ibadete açıktır.
Cunudiye Camii
Cunudiye Camii, Eskişehir ili Odunpazarı ilçesi Cunudiye mahallesinde bulunur. 19.yy’da yapıldığı düşünülen camii, dikdörtgen planlı, ahşap tavanlı ve silindirik gövdeli bir gövdeli minareye sahiptir. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Çukurhisar Köyü İstasyon Binası
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunan Çukurhisar Köyü İstasyon Binası, Cumhuriyet döneminin ilk yapılarından biridir. Alanda bulunan gar ve müştemilat binaları Cumhuriyet dönemi mimari özelliklerini taşır. Ana bina, günümüzde lojman olarak kullanılır.
Büğdüz Köyü Camii
Eskişehir ili Alpu ilçesi Büğdüz köyünde yer alan Büğdüz Köyü Camii, kitabeye sahip değildir. Bu sebeple caminin net olarak inşa tarih hakkında bir bilgi bulunmamaktadır. Köy halkının caminin yapım tarihi hakkında 1235 yılını verdiği belirtilir. Tek şerefeli minareye sahip olan tarihi camii günümüzde ibadete açıktır.
Güneli Köyü Camii
Alpu ilçesi Güneli köyünde yer alan camii, Mamure Camii olarak da adlandırılır. Köy merkezinde konumlanan tarihi camii, dikdörtgen planlı ve tek şerefeli minarelidir. Camide yer alan levhada caminin 1903 yılında inşa edildiği yazılıdır. Camii, günümüzde ibadete açıktır.
Uyuzhamam Camii
Alpu ilçesi Uyuzhamam köyünde konumlanan tarihi caminin kitabeye sahip olmaması sebebiyle net olarak ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı konusunda bir bilgi mevcut değildir. Dikdörtgen planlı olan tarihi camii, kuzeybatı yönünde konumlanan tek şerefeli bir minareye sahiptir. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Hasan Baba Türbesi
Eskişehir ili Beylikova ilçesi İmikler köyünde bulunan ve halk tarafından Hasan Baba Türbesi olarak adlandırılan türbede Hasan Baba, gelini ile Hasan Baba’nın hocası Haydar Baba makamları yer alır. Hacı Nizam tarafından yaptırılan türbenin ne zaman yaptırıldığı konusunda ise net bir bilgi mevcut değildir. Türbenin en son 1994 yılında onarımdan geçtiği ifade edilir. Türbe, yıl içinde binlerce kişi tarafından ziyaret edilir.
Halilbağı Köyü Camii
Eskişehir ili Beylikova ilçesi Halilbağı köyünde bulunan camii, kare planlı olarak inşa edilmiştir. Sade bir yapıya sahip olan caminin ahşap tavan, ahşap minber ve kadınlar mahfiline sahiptir. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Çarşı Camii
Eskişehir ili Çifteler ilçesinde bulunan Çarşı Camii, dikdörtgen planlı olarak inşa edilmiştir ve tek şerefeli bir minareye sahiptir. Minaresinin şerefe kısmının altı mukarnas dolguludur. Bugün camii ibadete açıktır.
Eminekin Köyü Camii
Eskişehir ili Çifteler ilçesi Eminekin köyünde yer alan caminin giriş kapısı üzerinde bulunan levhada 1931 tarihi görülür. Camii minaresinin üzerindeki levhada ise 1949 yılı yer alır. Moloz taştan yapılmış olan camii, ahşap kırma çatılı marsilya tipi kiremitle kaplıdır. Kadınlar mahfili ahşaptır. Camii son cemaat yeri ve kadınlar mahfili eklenerek büyütülmüştür.
Sait Halim Paşa Köyü Camii
Eskişehir ili Çifteler ilçesinde bulunan caminin üzerinde bulunan kitabede 1927 tarihi yer alır. Caminin minaresinde ise 1950 tarihi görülür. Tek mekanlı, taş ve ahşap konstrüksiyonlu camii, ahşap direkli ve ahşap kırma çatılıdır. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Yıldızören Camii
Eskişehir ili Çifteler ilçesi Yıldızören köyünde bulunan caminin 1935 yılında inşa edilmiş olduğu belirtilir. Tek minareli camii, moloz taştan yapılmıştır ve ahşap kırma çatısı Marsilya tipi kiremitle kaplıdır. Girişin üzerinde kadınlar mahfili bulunur. Camii minberi ahşaptır, mihrabı ise çiniyle kaplıdır. Camii ibadete açıktır.
Ayvalı Köyü Camii
Eskişehir ili Günyüzü ilçesi Ayvalı köyünde bulunan caminin ne zaman inşa edildiği konusunda net bir bilgi yoktur. Caminin 1940 ve 1953 yıllarında onarımlardan geçirildiği belirtilir. Dikdörtgen planlı camii, tek mekanlıdır ve taştan örme kargir yapılı yaptırılmıştır. Tek minareli olan camii içerisinde süslemeler görülür. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Gecek Köyü Camii
Günyüzü ilçesi Gecek köyünde bulunan camii, Selçukbey Camii olarak da adlandırılır. 15.yy’da inşa edildiği belirtilen camii, dikdörtgen planlıdır ve kubbelerle örtülüdür. Caminin son cemaat yerinden ana mekana geçilir. Camii mihrabı alçıdan, kadınlar mahfili ahşaptandır. Batı yönünde minare konumlanır. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Kavacık Köyü Camii
Günyüzü ilçesi Kavacık köyünde bulunan caminin 18.yy’da inşa edildiği tahmin edilir. Dikdörtgen planlı olarak inşa ettirilen camii, minareye sahip değildir. Pencereli ahşap olan caminin tavanı ahşap sütun üzerinde kuruludur. Caminin giriş kapısı da ahşap işlemelere sahiptir.
Kuzören Köyü Camii
Günyüzü ilçesi Kuzuören köyünde bulunan caminin Selçuklular döneminden günümüze ulaştığı tahmin edilir. Tek şerefeli minareye sahip olan camii, tek mekanlıdır ve ahşap kırma çatı olup Marsilya kiremitle kaplıdır. Mihrabı alçı, minberi ahşaptandır.
Hüsrev Paşa Haziresi
Han ilçesinde yer alan Hüsrev Paşa Camii’nde bulunan hazire, üç mezara sahiptir. Sanduka tipindeki mezarlar sanduka tiplidir ve mermerden yapılmıştır ve kavukları vardır. Ancak bakımsız durumdadır.
Mezarın biri 1754 tarihinde hayatını kaybeden el-Hâc Ömer Ağa, diğeri 1630-31’de vefat eden Mehmed Çelebi b. Osman Ağa ve 1630-31’de ölen Ahmed Ağa b. Osman Ağa’ya aittir. Hüsrev Paşa’nın kabri hazirede bulunmamaktadır.
Ağlarca Köyü Camii
Eskişehir ili Han ilçesinde bulunan caminin kapısında bulunan levhada Latin harflerle 1875 tarihi yazar. Kare planlı olarak inşa ettirilmiş olan camii, moloz taştan yaptırılmıştır. Ahşap çatısı Marsilya kiremit kaplı olan camii, minareye sahip değildir. Cami günümüzde ibadete açıktır.
Yazılıkaya Köyü Camii
Han ilçesi Yazılıkaya köyünde yer alan camii, kitabeye sahip olmaması nedeniyle net olarak ne zaman ve kim tarafından yaptırıldığı konusunda bir bilgi mevcut değildir. Kare planlı olan camii, moloz taştan inşa ettirilmiştir. Ahşap saçaklı kırma çatısı Marsilya tipi kiremitle kaplı olan camii, yapıdan ayrı duran bir minareye sahiptir. Minare, 1969 yılında inşa edilmiştir. Camii ibadete açıktır.
Orta Camii
Eskişehir ili İnönü ilçesi Oklubalı köyünde bulunan Orta Camii, 19.yy’a tarihlendirilir. Camii, dikdörtgen planlı olarak inşa edilmiştir ve ahşap tavanlıdır. Caminin dışta ise ahşap saçaklı ve marsilya kiremit kaplı kırma çatı ile örtülüdür. Caminin kuzeybatı yönünde konumlanan minaresi 1956 yılında yaşanan depremde yıkılır ve ardından tuğladan yeniden inşa edilir. Camii günümüzde ibadete açıktır.
Şeyh Kuddusi Camii Haziresi
İnönü ilçesi Alçengel meydanında yer alan Şeyh Kuddusi Camii’nin avlusunda yan yana dört mezarın bulunduğu hazire görülür. Yalnızca birinde mezar taşı bulunan mezarlar sade mezarlardır. Mezar taşında Şeyh Sayyid Kuddusi ve oğlu Murat Ahi ve Şürekası Ruhuna Fatiha R. 575 yazar ve tamiri için ise 1958 tarihi görülür.
Sultan Alaaddin Camii
Eskişehir ili İnönü ilçesinde bulunan Sultan Alaaddin Camii’nin mimari özellikleri çerçevesinde 14.yy’da Osmanlı döneminde inşa edildiği tahmin edilir. Kare planlı olarak inşa edilen camii, kargir, tek kubbeli ve moloz taştan yaptırılmıştır. Minaresi tuğladan olan camide son cemaat yeri mevcut değildir. Camii yakın zamanda restore edilmiştir.
Hara Camii
Eskişehir ili Mahmudiye ilçesinde bulunan Hara Camii’nin 14. Yy’da inşa edildiği tahmin edilir. Kare planlı olarak inşa edilen camii, tek kubbelidir ve son cemaat yeri mevcut değildir. Kitabeye sahip olmayan camii günümüzde ibadete açıktır.
Şeyh Osman Afif Efendi’nin Kabri
Eskişehir ili Mahmudiye ilçesi Doğanca mahallesinde konumlanan kabir, önemli alimlerden Seyyid Şeyh İsmail Şirvani ile Şirvan Ağdaşlı Seyyid Şeyh Hacı Ahmed Gıyasi’nin yetiştirdiği mutasavvuf ve hattat Sivrihisarlı Seyyid Şeyh Osman Afif Efendi’ye aittir. 1881 yılında hayatını kaybetmiş olan Seyyid Şeyh Osman Afif Efendi, Eskişehir ilinin kültürel değerlerindendir. Türbesi sıklıkla ziyaret alır.
Gümele Camii
Eskişehir ili Mihalgazi ilçesinde bulunan Gümele Camii, kare planlı olarak inşa edilmiştir. Tek mekanlı yapının son cemaat yeri küçüktür. İlerleyen dönemde giriş bölümü camiye eklenmiştir. Camii minaresinde 1243 tarihi görülür. Camii ibadete açıktır.
Kıraç Camii
Eskişehir ili Mihalgazi ilçesi Alpagut beldesinde bulunan Kıraç Camii’nin 20.yy başında inşa edilmiş olabileceği ifade edilir. Dikdörtgen planlı olan camii, ahşap tavanlı ve ahşap saçaklıdır. Güneybatı yönünde minaresi konumlanan caminin ahşap kadınlar mahfili, ahşap minber ve ahşap müezzin mahfeli bulunur. Camii yakın zamanda onarımdan geçirilmiştir ve ibadete açıktır.
Bektaş Baba Türbesi
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesi Ömer köyünde bulunan Bektaş Baba Türbesi, yüksek bir tepe üzerinde konumlanır. Türbede bir adet mezar yer alır ancak mezarda ya da türbede kitabe mevcut değildir.
Camikebir Camii
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesi Camikebir mahallesinde yer alan camii, Ulu Cami olarak da adlandırılır. Dikdörtgen planlı olarak inşa edilen camii, kırma çatılı marsilya tipi kiremitle örtülüdür ve moloz taştan yaptırılmıştır. Caminin köşelerinde kesme taş kullanılmıştır. Yuvarlak kemerli pencereleri bulunan camii ahşap bir tavana sahiptir.
Cuma Camii
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesi Dinek beldesinde yer alan Cuma Camii’nde bulunan levhada 1856 tarihi görülür. Dikdörtgen planlı olarak inşa edilen camii, çift şerefeli minareye sahiptir. Camii çatısı ahşap direkler üzerine oturtulur. İç mekanda süslemeler görülür. Minarenin mimari özelliklerinden ötürü yakın zamanda yapıldığı tahmin edilir.
Hacı Halit Ağa Camii
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesi Gürleyik köyünde yer alan camii kapısında 1817 tarihi görülür. Hacı Halit Ağa tarafından inşa ettirildiği belirtilen camii, mescit olarak yaptırılmış sonradan camiye çevrilmiştir. Yapı inşa edildiğinde minare ile minberi mevcut değildir. Caminin mihrap nişinde 1871 tarihi görülür. Caminin mihrap ile duvarlarında bulunan kalem işi süslemelerin aynı tarihte yapıldığı belirtilir. Camiye 2001 senesinde minare eklenmiştir.
Korucu Köyü Camii
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesinde yer alan Korucu Köyü Camii’nin inşa tarihi hakkında net bir bilgi mevcut değildir. Dikdörtgen planlı camii, moloz taştan yaptırılmıştır. Kadınlar mahfili ahşaptan yapılmış, harim duvarlarında ayetlere yer verilmiştir. Camiye minare sonradan eklenmiştir.
Kargir Camii
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesi Yunus Emre beldesinde yer alan caminin yapım tarihi konusunda kesin bir bilgi mevcut değildir. Son cemaat yeri ahşap direkler üzerine kuruludur. Camii beden duvarlarında kalem işiyle yapılmış ayetler görülür.
Yalımkaya Köyü Camii
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesi Yalımkaya köyünde bulunan caminin 19.yy’da inşa edilmiş olabileceği tahmin edilir. Dikdörtgen planlı olan caminin kırma çatısı Marsilya tipi kiremitle örtülüdür. Moloz taştan inşa edilmiş olan camii, kısa bir minareye sahiptir.
Berberini Kaya Kilisesi
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesinde yer alan Berberini Kaya Kilisesi, kayaya oyularak yapılmıştır. Ne zaman yapıldığı konusunda net bir bilgi mevcut değildir. Kilisenin yer aldığı kayanın eteklerinde kaya mezarları da bulunur.
Melik Gazi Türbesi
Seyitgazi ilçesi Doğançayır köyünde yer alan Melik Gazi Türbesi, Danişmentliler Beyliği’nin ikinci hükümdarı Emir -Melik- Gazi’ye aittir. Malatya ilinde 1134 yılında hayatını kaybeden Emir Gazi’nin cenazesi Kayseri’ye getirilmiş, yaşarken Pınarbaşı ilçesinde yaptırdığı türbeye defnedilmiştir. Ancak Melik Gazi’nin Eskişehir ile olan sıkı bağları ve şehirde tarihte Melik Gazi adına bir tekkenin kurulmuş olması şehirde yaşayanlar için büyük önem taşır.
Seyyid Battal Gazi Külliyesi ve Türbesi
Seyyid Battal Gazi Külliyesi ve Türbesi, Seyitgazi ilçesinde bulunur. Rivayete göre Seyyid Battal Gazi’nin kabrinin yeri görülen bir rüyanın ardından keşfedilir; ardından I. Alaeddin Keykubat’ın annesi Ümmühan Hatun buraya 1207-1208 yıllarında türbe ile camii inşa ettirir. Osmanlı döneminde külliyeye tekke, dergah, medrese, imarethane eklenir. Külliyede bulunan medresede İslami ilimlerin eğitimi verilir. Fatih Sultan Mehmet, II. Beyazıt, I. Selim, Kanuni Sultan Süleyman tarafından külliyeye onarımlar ve eklemeler yaptırılır. Kanuni Sultan Süleyman, külliyeye Seyitgazi minyatürü yaptıran isimdir. IV. Murat da kervansaray inşa ettirir.
Seyyid Battal Gazi Türbesi
I. Alaeddin Keykubat’ın annesi Ümmühan Hatun tarafından yaptırılan türbe içerisinde iki sanduka bulunur. Biri yaklaşık 5.5 m uzunluğa sahip olan sandukasıyla Seyyid Battal Gazi’ye; diğeri Kral Kızı Elenora’ya aittir. Battal Gazi’nin sandukasının uzunluğu geniş fikirlerinin, dini düşüncelerinin büyüklüğünün, kişiliğine atıftır. Türbe bulunan kitabeye göre 1464 yılında Fatih Sultan Mehmed döneminde tamir ettirilmiştir. 16.yy’da ise günümüzde türbe yapısı inşa edilmiştir.
Çoban Baba Türbesi
Çoban Baba, Seyyid Battal Gazi’nin mezarını bulup Ümmühan Hatun’a gösteren kişi olarak bilinir. Ümmühan Hatun, gördüğü rüyanın ardından Konya’dan bölgeye gelir ve Çoban Baba ile karılaşır. Çoban Baba, önceden fark ettiği yeri Ümmühan Hatun’a gösterir ve türbenin temelleri atılır. Çoban Baba’nın kabri, Seyyid Battal Gazi Külliyesi’nde yer alır.
Ümmühan Hatun Türbesi
I. Gıyaseddin Keyhüsrev’in eşi I. Alaeddin Keykubat’ın annesi olan Ümmühan Hatun hayatını kaybetmesinin ardından vasiyeti üzerine oğlu tarafından Seyyid Battal Gazi Külliyesi’ne getirilir ve burada bulunan türbeye defnedilir.
Kardeşler Türbesi
Seyyid Battal Gazi Külliyesi’nde yer alan türbede, Mihaloğlu Ahmed ve Mehmed Beyler yatar. 16-17. yy’da yaptırıldığı tahmin edilen türbe halk arasında Kesik Başlar, Türbe Binasını Yaptıranlar, Türbe Binasını Tamir Edenler olarak da bilinir. Ahmed ve Mehmed Beyler, Seyyid Battal Gazi Türbesi’ne ek binalar yaptırmışlardır.
Seyitgazi Bor Ve Etnografya Müzesi
Tarihi Selçuklu Hamamı’nda yer alan Seyitgazi Bor ve Etnografya Müzesi’nde Kırka, Kestelek, Bigadiç, Bandırma ile Emet'ten çıkarılan bor madeni örnekleri, açık ocak maketleri, bordan üretilen sanayi ürünleri, Eti Bor Genel Müdürlüğü ile İşletme Müdürlüklerine dair görseller, tarım aletleri, eski ev eşyaları ile el sanatı ürünleri görülebilir.
Zey Köyü
Sivrihisar ilçesinde Sivrihisar Dağları’nın kuzey eteklerinde bir yamaçta kurulu olan Zey Köyü’nün güneyinde bulunan kaya kütlelerinde mezar odaları, üzüm ezme havuzu, sunak bulunur. Bu alanın güneyinde ise Zey Kalesi yer alır. Frig döneminden günümüze kaldığı tahmin edilir.
Kurşunlu Camii
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yer alan Kurşunlu Camii, Sivrihisarlı Şeyh Baba Yusuf tarafından 1492 yılında yaptırılmıştır. Caminin 1343 yılında Hacı Osman oğlu Hoca İbrahim’in yaptırmış olduğu mescidin yerine inşa ettirildiği belirtilir. Üç kubbeli son cemaat yeri bulunan camii, tek şerefeli minareye sahiptir. Şeyh Baba Yusuf’un babası Halil Hoca ile oğlu Veli Hamdi Baba’nın kabrinin yer aldığı türbe, caminin yanında konumlanır.
Hamamkarahisar Camii
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesi Hamamkarahisar köyünde bulunan camii, 1259 yılında Türkmen Bayındır Boyu Beyi Emir Seyfettin Kızıl tarafından inşa ettirilir. Osmanlı mimari özelliklerini yansıtan camii, kare planlıdır ve moloz taştan inşa ettirilmiştir. Camii mihrabı taştan yapılmışken, minberi ahşaptır. Caminin son cemaat yeri üç sivri açıklıktan meydana gelir.
Atlıhan El Sanatları Çarşısı
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde yer alan Atlıhan, 1850’lerde yörenin değerli isimlerinden Takattin Bey tarafından inşa ettirilir. Çift katlı han, tarihte yoldan geçen seyyah, köylü ve pazarcılar ile beraberindeki hayvanlarına ev sahipliği yapar. Bugün ise kent için büyük önem taşıyan lületaşının tanıtılmasında Atlıhan’ın yeri büyüktür. Atlıhan El Sanatları Çarşısı içerisinde lületaşı atölyeleri ve mağazaları konumlanır.
Erler Hamamı
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde yer alan tarihi Erler Hamamı’nın mimari yapısına dayanılarak Geç Osmanlı ya da Cumhuriyetin ilk yıllarında inşa edildiği tahmin edilir. Ilıklık, sıcaklık, soyunmalık bölümlerine sahip olan hamam zaman içerisinde gerçekleşen onarım ve eklemeler ile orijinal yapısını yitirmiştir.
Alçık Hamamı
Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde yer alan Alçık Hamamı’nın mimari özellikleri çerçevesinde Geç Osmanlı dönemi yapılarından biri olduğu düşünülür. 18. yy’dan günümüze kaldığı tahmin edilen hamam günümüzde işler durumdadır.
Çifteler Hamamı
Çifteler ilçesi Kırkızbaşı köyünün yakınında konumlanan Çifteler Hamamı, basit yapılıdır. Hamamın suyunun şifalı olduğu ve çeşitli rahatsızlıklara iyi geldiği belirtilir.
Han Hamamı
Han ilçesinde bulunan ve Osmanlı döneminde IV. Murad zamanında yapıldığı ifade edilen tarihi hamam, taş ve tuğla ile inşa edilmiştir. Hamamın sıcaklık bölümü dikdörtgen planlıdır. Eyvanlar kare mekanlardan birer taş seki ile ayrılır. Yedi köşeli bir göbektaşına sahip olan hamamda sıcaklığın kuzey yönünde iki halvet yer alır. Hamam günümüzde sanat galerisi olarak hizmet verir.
Neoplus Outlet ve Yaşam Merkezi
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde bulunan Neoplus Outlet ve Yaşam Merkezi, yıl içinde milyonlarca ziyaretçiyi ağırlar. 2007 yılında hizmete gire Neoplus, her gün saat 10.00–22.00 saatleri arasında hizmet verir. Çatısı altında hipermarket, yapı market, dünyanın ve Türkiye’nin önde gelen markalarının mağazaları, kapalı otopark, kafe ve restoranlar, sergi ve konser alanları bulunur.
Özdilek Alışveriş Merkezi
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde yer alan Özdilek Alışveriş Merkezi, Anadolu Üniversitesi ve Hava Müzesi’nin karşısında konumlanır. Yeşil alanları, açık ve kapalı otoparkı, elektronik marketi, yeme-içme alanları, mağazaları, çocuk oyun evi, sinema salonları ile Özdilek Alışveriş Merkezi her gün ziyaretçilerine rahat alışveriş imkânı sunar.
Kanatlı Alışveriş Merkezi
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde yer alan Kanatlı Alışveriş Merkezi, şehri ziyaret edenlerin uğrak noktalarından. Alışveriş merkezinde market, seçkin markaların mağazaları, sinema salonları, yeme-içme alanları ziyaretçilerle buluşur.
Espark Alışveriş Merkezi
Tepebaşı ilçesinde konumlanan Espark Alışveriş Merkezi, ziyaretçilerine 2007 yılında hizmet vermeye başlar. Alışveriş merkezinde 150 mağaza ve 4 kat otopark bulunur. Hipermarket, 9 salonlu sinema, çocuk oyun alanı, mağazalar, kafe ve restoranları ile alışveriş merkezi her ziyaretçinin ihtiyacına yanıt verir.
Eskişehir ili Han ilçesinde yer alan ve Sakarıbaşı olarak da adlandırılan Sakarya Başı, ülkemizin en büyük üçüncü akarsuyu olan Sakarya nehrinin çıkış noktasıdır. Çevresinde piknik yapılan alanları ve içerisinde balık yetiştirilen bölgeleri ile Sakarya Başı, kentin dikkat çeken rotalarındandır.
Japon Bahçesi
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde yer alan Japon Bahçesi, 2010 yılında Türkiye’de gerçekleştirilen Japon yılı etkinlikleri çerçevesinde hayata geçirilir. 22 dönümlük alana yayılan Japon Bahçesi’nin planı Osaka Sanat Üniversitesi'nden Prof. Masao Fukuhara tarafından çizilir. Türkiye’nin en büyük Japon bahçesi olarak anılan park, florası ve güzelliği ile dikkat çeker.
Bilim Sanat ve Kültür Parkı
Eskişehir ili Tepebaşı ilçesinde yer alan Bilim Sanat ve Kültür Parkı, şehrin en ilgi gören noktasıdır. 400 bin metrekarelik alana yayılan parkta masal kahramanlarından oluşan oyun grupları, su sporları yapılabilen gölet, müze gemi, restoranlar, açık hava konser alanı, amfi tiyatro, engelli çocuklar için oyun alanı, Bilim Deney Merkezi, Masal Dünyası ve Japon Bahçesi yer alır. Sualtı dünyasının bulunduğu parkta, gezi trenleri de çocuklara eğlenceli zaman geçirme fırsatı sunar.
Esminyatürk
Esminyatürk Türk Dünyası Şaheserleri Parkı, Eskişehir ili Odunpazarı ilçesinde bulunur. Türk kültürünü yaşamış ve yaşayan ülkelerde bulunan, önemli yapıların minyatürlerine yer veren park görülmeye değerdir. Park içerisinde 33 mimari eser minyatürü bulunur.
Balıkdamı Kuş Cenneti
Eskişehir ili Sivrihisar ilçesinde yaklaşık olarak 49 km uzaklıkta bulunan Balıkdamı Kuş Cenneti, Türkiye’nin en büyük sulak alanları arasında yer alır. Yaklaşık 30 bin dönüm alana yayılan Balıkdamı, 2. derece doğal sit alanıdır. Mevsimlik göç yapan kuşların konaklama ve üreme alanlarından olan Balıkdamı, aynı zamanda bölgede yer alan Sakarya nehrinin balıklara üreme ve yaşam alanı olmasından dolayı Balıkdamı adını alır. 1994 yılında yaban hayatı koruma sahası ilan edilen bölge, 2005 yılında ise yaban hayatı geliştirme sahası ilan edilir.
Akkaya Tepesi
Eskişehir ili Mihalıççık ilçesinde bulunan Akkaya Tepesi’nde zaman içerisinde birikmiş olan kumtaşı ve tüfün erozyonu ile dik kayalar oluşur. Kayalara tarihte yapılmış olan mezarlar dikkat çeker.
Avlakkaya Kanyonu
Eskişehir ili Mihalgazi ilçesi Hekimdağı köyünde yer alan Avlakkaya Kanyonu, doğası ile kendine hayran bırakan geniş bir vadidir. Bölgede farklı rotalardan trekking ve kamp yapmak mümkündür.
Ulubük Mağarası
Eskişehir ili Alpu ilçesine yaklaşık olarak 30 km uzaklıkta konumlanan mağara, Ulubük Yaylası’nda bulunur. Yaklaşık 4 m’lik dar bir kuyu benzerliğinde girişe sahip olan mağara, yüzeye yakın konumdadır. Mağaranın girişi daha sonra insanlar tarafından büyütülmüştür. Üç salona sahip olan mağarada fosilleşmiş toprak, kum deposu, sarkıt, dikit, sütun, damlataşı ve havuzlar yer alır.
Kara Mağara
Eskişehir ili Alpu ilçesi Karacaören köyünde yer alan mağara, Sulununkıran Tepesi’nin kuzey yamacında konumlanır. İki girişe sahip olan mağarada bulunan oluşumlar, insanların yaşam sürdüğü alan olmasından ötürü yanan ateşlerden isle bezenmiştir. Mağaranın tarih öncesi dönemde kullanıldığı tahmin edilir.
Deredop Kanyonu
Eskişehir ili Alpu ilçesi Karacaören köyünde bulunan Deredop Kanyonu, ekstrem spor sevenlerin saklı cennet olarak nitelendirdiği noktalardan. Geniş bir alana yayılan kanyon, trekking, rafting ve kamp yapmayı seven maceracıların ilgisini çeker.
Yelini Mağarası
Günyüzü ilçesi Kayakent beldesinde bulunan mağara, salon ve odalara sahiptir. Damlataşlara sahip olan mağara Yılanlı ismiyle de anılır. Yaklaşık olarak 271 m uzunluğa sahip olan mağaranın girişinden sonuna doğru sıcaklık azalır ve nem artar. Mağarada ve önünde bulunan çanak-çömlek, çakmak taşı, yonga, balta gibi kalıntılar geçmişte insanlar tarafından kullanıldığına işaret eder.
Yelinüstü Mağarası
Günyüzü ilçesi Kayakent beldesinde bulunan mağara Sivrihisar dağlarının güneydoğusunda konumlanır. Mağara görülmeye değer doğal yapılardandır.
İnönü Mağaraları
Eskişehir ili İnönü ilçesinde bulunan mağaralar İnönü ovasının güneyinde konumlanır. Büyük bir girişe sahip olan mağaralar, oldukça geniştir.
Hacıhüsrevin Mağarası
Eskişehir ili İnönü ilçesinde yer alan Hacıhüsrevin Mağarası, yatay bir mağaradır. Damlataşı, blok ve çakılların içerisinde yer aldığı mağaraya giriş, mağaranın orta noktasından yapılır.
Dumanlıkaya Mağarası
İnönü ilçesi Ballık mahallesi yakının bulunan mağara, kuyu formundadır. Mağaraya giriş yapılmasının ardından yaklaşık olarak -45 m’de son bulur.
Peribacaları
Eskişehir ili Seyitgazi ilçesi Gökçegüney köyünde bulunan peribacaları, doğal güzelliğiyle ilgi çekicidir.
Tüf ve tüfit türü jeolojik oluşumların erozyona uğramasıyla meydana gelen peribacaları, tüf kayaların oluşturduğu ormanlık alanda yer alır. Bölge 1. derece doğal sit alanı ilan edilmiştir.
Yapıldak Vadisi
Seyitgazi ilçesinde yer alan vadi, dağlık Frigya’da yer alan etkileyici Eskişehir vadileri arasında bulunur. Dübecik Kale, Frig Kaya mezarları ile Ayterek Kale vadide görülebilir.