Aksaray ili merkez ilçesinde yer alan Sultanhan Kervansarayı, 1229 yılında I. alaeddin Keykubat tarafından inşa ettirilir. Selçuklu dönemi mimarisi olan kervansaray, II. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından 1278 senesinde büyütülür. Yapı, mimari olarak Gök Medrese’yi andırır. Kervansaray, her yıl yerli ve yabancı turistlerin akınına uğramaktadır.
Selime Katedrali ve Peribacaları
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde Ihlara Vadisi’nin bitiminde konumlanan Selime kasabası, buram buram tarih kokar. Peribacaları ve tarihi ibadet yapıları ile kasaba turistlerin en uğrak rotalarından biridir.
Kasaba içerisinde konumlanan Selime Katedrali en dikkat çeken yapılar arasında yer alır. Katedral kayalar oyularak inşa edilmiş ve yüksek bir noktada konumlandırılmıştır. Katedralin içerisinde iki sıra halinde sütun yer alır. Katedral, üç nefli bazilika tipindedir. Katedralin tavan ve kubbesinde Hz. İsa’nın yaşamına dair sahneler bulunur.
Güzelyurt Evleri
Güzelyurt Evleri, ilçenin simgesidir ve turistler tarafından sıkça ziyaret edilir. Kayaya yarı oyma Rum evleri, etkileyici mimarisi ile görenleri büyüler. Evler onarımdan geçirilerek turizme kazandırılmaktadır. Evlerin ilk yerleşimi Aşağı Mahalle’de olmuştur. 19-20.yy’da ise Yukarı Mahalle’de kaya oyma evler kullanılmıştır. Çatı örtü sisteminin tercih edildiği Güzelyurt Evleri, böylece yüz yılı aşan süre sağlam kalabilmiş ve günümüze ulaşmıştır. Evlerin kapılarında yapım tarihleri de bulunur. Günümüzde evlerin bazıları butik otel olarak hizmet verir.
Zinciriye Medresesi
1336 senesinde Karaman Beyin oğlu Karamanoğulları Beyi Yahşi Bey tarafından inşa ettirilen Zinciriye Medresesi, Aksaray ili merkez ilçesinde bulunur. Açık bir avluya sahip olan medrese, dört eyvanlıdır Yapısı gereği kale izlenimi veren medrese, tonoz ve kubbe ile örtülüdür. Osmanlılar döneminde yetişen lügat, edebiyat ve tıp âlimi Cemaleddin Aksarayi, medresenin müderrislerindendir (öğretim üyesi). 20.yy’ın başında hapishane şeklinde düzenlenen medrese, sonrasında Aksaray Müzesi olarak hizmet verir. Yapı, günümüzde ise kültürel etkinliklere ev sahipliği yapar.
Bahattin Samanlığı Kilisesi
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde bulunan Bahattin Samanlığı Kilisesi, tek nefli ve tek apsisli beşik tonozla örtülüdür. Kilise duvarlarında Hz. İsa’nın yaşamını konu alan İncil kaynaklı sahneler görülebilir. Duvarlarda yer alan fresklerin 10. yy’ın ortası, sonu ya da 11. yy’ın başına tarihlendiği düşünülür.
Karagedik Kilisesi
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde yer alan Karagedik Kilisesi’nin günümüze yalnızca kuzey duvarı ulaşabilmiştir. Yunan Haçı tipinde inşa edilmiş olan kilisenin mimari özellikleri çerçevesinde Geç Bizans döneminde yapıldığı tahmin edilir. Kilisenin üzerine düşen kaya parçaları ile harap olmasından ötürü, duvarlarında yer alan pek çok sahne de günümüze ulaşamamıştır.
Sivişli Kilisesi
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde yer alan kilise, kayaya oyulmuştur. Kilisenin hem kubbe hem de duvarlarında Hz. İsa’nın sahneleri yer alır.
Kırkdamaltı Kilisesi
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde konumlanan Kırkdamaltı Kilisesi, Ihlara Vadisi içerisinde yer alır. Belisırma köyü sınırlarında bulunan kilise düzensiz altıgen planlıdır. Düze tavana sahip olan kilisenin yıkılı olan apsis bölümü günümüzde giriş amaçlı olarak değerlendirilir. Kilisenin kubbe, tavan ve duvarlarında İncil’den sahneler görülür.
Kilisede, yapının geçmişini aydınlatan üç kitabe yer alır. Biri, kuzeybatı yönünde yer alan niş üzerindeki freskonun kitabesidir. Kitabede kilisenin 1283-1295 yıllarında Amirarzes Basileios’un eşi Tamara tarafından dekore edildiği belirtilir. Bir diğer kitabe ise tavanda bulunur. Bu kitabede Tamara’nın yapı için bağışladığı araziden bahsedilir. Son kitabe ise Bani freskosunun yanında konumlanan mezar nişindedir. Kitabenin bazı bölümleri silinmiştir.
Kilise Camii
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde yer alan Kilise Camii, tarihteki adıyla Aziz Gregorius Kilisesi, Hıristiyanlık dönemi yapıları arasında yer alır. Geçmişte Ortodoks kilisesi olan yapı, İmparator Theodosius tarafından 385 senesinde inşa ettirilir. Aziz Gregorius Theologos adına yaptırılan kilise, kapalı haç planında yapılır. Zaman içerisinde mimari olarak değişim gören kilise, ilerleyen yıllarda camiye dönüştürülür. Kilise camiye çevrildiğinde çan kulesi minare olarak düzenlenmiş, ikonastisis, yerinden taşınmış ve mihrap olarak değiştirilmiştir.
Kaya Camii
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde bulunan Kaya Camii, mimari özellikleri çerçevesinde 14.yy’a tarihlendirilir. Kayalar oyularak inşa edilen caminde, tonoz örtü sistemi ile yapılmış bir bölüm de yer alır.
Ağaçaltı Kilisesi
Ağaçaltı Kilisesi, Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde konumlanır. Daniel Pantonassa Kilisesi olarak da anılan yapıdaki fresklerin, 9-11.yy arasında yapıldığı tahmin edilir. Ana ve güney yan apsisinin yıkıldığı kiliseye yıkık olan ana apsisten giriş yapılır. Orijinal girişleri batı kolun güney ve kuzeybatı köşe odasının kuzey duvarındadır. Kilise duvarlarında Hz. İsa’nın hayatına dair sahneler görülebilir.
Sümbüllü Kilise
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde bulunan Sümbüllü Kilise, tek nefli kilisedir. Kayay oyulu olan kilise, basık bir kubbeye sahiptir. Kilisede bulunan freskoların 10-12. yy’a tarihlendiği düşünülür.
Kilise kubbesi ve duvarlarında Meryem ve Hz. İsa’ya dair sahneler yer alır.
Kızıl Kilise
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde bulunan ve mimari özellikleri çerçevesinde 5-6.yy’da inşa edildiği tahmin edilen Kızıl Kilise, şehrin en eski kiliseleri arasında yer alır. Servest haç planlı inşa edilen kilise adını, inşasında kullanılan kızıl taşlardan alır. Kilisenin Ortodoks mezhebi kurucularından Aziz Gregorius adına yapıldığı ifade edilir. Yapı üç girişe sahiptir. At nalı apsisi beş cepheye sahiptir. Apsis kasnağında madalyon içerisinde aziz freskleri yer alır.
Ala Kilise
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde yer alan Ala Kilise, Yunan Haçı tipindedir. Kilise içerisinde yer alan freskolar kısmen harap olmuştur. Freskoların 10-11.yy’a tarihlendiği tahmin edilir. Kilise duvarlarında Hz. İsa’nın hayatına dair sahneler tasvir edilmiştir.
Pürenli Seki Kilisesi
Pürenli Seki Kilisesi, Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde konumlanır. Kilisede bulunan iki nef beşik tonozla örtülüdür. Kilisenin narteks zemininde mezarlar bulunur. Yapıda bulunan freskoların 10-12 yy.’a tarihlendiği düşünülür. Hz. İsa’nın hayatı ve İncil’den bazı sahneler kilise duvarlarında görülür.
Acemhöyük
Aksaray ili merkez ilçesinde yer alan Acemhöyük, MÖ 3. binin başlarında yerleşim almaya başlar. Höyüğün, yaklaşık olarak 700 yıllık süreç içerisinde günümüzdeki ölçülerine ulaştığı tahmin edilir. Höyükte yerleşim MÖ 2. binin başından itibaren gelişir. MÖ 1.yy’da tamamen terkedilir; Geç Demir Çağı’nda tekrar yerleşim alan höyüğe, Roma Devri başında yerleşim sonlanır. En parlak dönemini MÖ 2000-1700 döneminde yaşayan höyük, MÖ 18.yy’da bilinmeyen bir sebeple yanar. Çaldıran Seferi’nin ardından, höyüğün eteklerine İran sınırlarındaki Azerbaycan’dan gelenler üç oba olarak yerleştirilir ve böylece höyük Acemhöyük ismini alır.
Çanlı Kilise
Aksaray ili merkez ilçesi Manastırlar Tepesi’nde yer alan Çanlı Kilise, 1994 senesinde kilisede yapılan kaçak kazılar sonucunda çıkarılan çocuk ve kedi mumyaları ile tanınır. 10. ve 13.yy’a ait olduğu düşünülen mumyaların -yanlarında çıkarılan eşyaları ile birlikte- günümüzde dördü Aksaray, dördü de Niğde Müzesi’nde sergilenir.
Kilisenin yer aldığı bölgede Hıristiyanlığın hızlıca yayıldığı bilinir. Bu sebeple bölgede kilise ve manastırlar yaygındır. Bizans mimari özelliklerini yansıtan Çanlı Kilise, T tipi serbest haç planlıdır. Kilise duvarlarında Hz. İsa ve havarilerinin görüldüğü freskler yer alır. Kilise Bizans evleri ile çevrelenmiştir. Yapıların 10-14.yy arasına tarihlendiği ifade edilir.
Aşıklı Höyük
Aksaray ili Gülağaç ilçesi Kızılkaya köyü sınırlarında yer alan Aşıklı’ya yerleşimin bundan 10 bin yıl önce başladığı ifade edilir. Bölgede yapılan kazılarda yabani hayvan kemiklerine de rastlanmıştır. Kazıda çıkarımı yapılan parçalar günümüzde Aksaray Müzesi’nde görülebilir.
Eğri Minare
1221-1236 yıllarında I. Gıyaseddin Keyhüsrev tarafından Aksaray ili merkez ilçesinde inşa ettirilen Kızıl Minare, eğri yapısından ötürü halk arasında Eğri Minare olarak bilinir. 13.yy Selçuklu eseri olan minare kırmızı tuğlalardan yapılmıştır ve dört köşe kaide üzerine silindirik gövdeye sahiptir. Minare sahip olduğu silme ile iki kısma ayrılır.
Minarenin eğriliği üzerine araştırmalar yapılmış; sonradan mı eğrildiği yoksa zeminin mi buna sebep olduğu değerlendirilmiştir. Sonuçta minareyi inşa eden mimarın özellikle minareyi eğri yaptığı ve sekiz asırdır minarenin dimdik ayakta durduğu ortaya çıkarılmıştır.
Ersele Höyüğü
Ersele Höyüğü, Aksaray ili Ortaköy ilçesi Ozancık köyünde bulunur. Höyüğün bulunduğu bölgede zaman içerisinde yapılan bazı kaçak kazılar ile höyüğün tahribat gördüğü belirtilir.
Koçhasan Höyüğü
Koçhasan Höyüğü, Aksaray ili Ortaköy ilçesi Balcı kasabasında bulunur. Höyük, 1998 yılında I.ve III. Derece Arkeolojik Sit Alanı olarak ilan edilmiştir.
Ozancık Yeraltı Şehri
Aksaray ili Ortaköy ilçesi Ozancık köyünde yer alan Ozancık Yeraltı Şehri, Ersele Yeraltı Şehri olarak da anılır. Rivayete göre Hristiyanlığın ilk döneminde bölge yönetimi tarafından Hıristiyanlık yasaklanır. Roma İmparatoru Diocletianus’un daha büyük bir yasak getirmesi ile halk endişeye düşer ve rahat ibadet edebilmek adına yeraltı şehirlerini inşa eder. Ozancık da bu yeraltı şehirleri arasında bulunur.
Yunus Emre Türbesi
Kırşehir ve Aksaray arasında yer alan Yunus Emre Türbesi, Aksaray ili Ortaköy ilçesi Sarıkarman beldesinde görülür. Ziyarettepe’de konumlanan türbe, kesme taştan inşa edilmiştir. Kare planlı türbe duvarlarında demir parmaklıklı pencereler yer alır. Her sene Eylül ayının ikinci haftasında türbenin bulunduğu bölgede Yunus Emre’yi Anma Etkinlikleri düzenlenir. Türbeye yakın konumda yer alan Yunus Emre Çilehanesi de ziyaretçilerin sık uğradığı diğer bir yapıdır.
Bezirhane
Ihlara Vadisi’nde yer alan Bezirhane, 12-13.yy’da kayalara oyularak yapılmış olan Bezirhane, tarihte aydınlatmada kullanılan kandillerdeki bezir yağının üretimi amacıyla yapılan yerlerdir. Ala Kilise’nin yakınında konumlanan Bezirhane içerisinde yer alan bezir yağı havuzu halen görülebilir. Geniş bir alana yayılan Bezirhane’de odalar arasında geçişler yapılabilir.
Güvercinkayası
Gülağaç ilçesi Çatalsu köyü yakınlarında konumlanan Güvercinkayası, yaklaşık olarak 7 bin yıllık geçmişe sahip bir örenyeridir. Yüksek bir kaya üzerinde bulunan ve MÖ 5200-4750’ye tarihlenen kent, kale kent olarak nitelenen yerleşme biçiminin en eski örneklerindendir. Yapılan kazılarda damga mühürler ile çanak ve çömlek buluntuları ortaya çıkarılır. Bu buluntuların kent ile Doğu Anadolu-Kuzey Mezopotamya arasındaki ilişkiye işaret ettiği belirtilir. Bölge sur duvarlarıyla iç kale ve aşağı yerleşme olarak ayrılır. İç kale yapı buluntuları, aşağı yerleşmeye göre daha fazladır. Araştırmalar bölgede geçmişte sokaklarla birbirinden ayrılan ve tek odalı, kiler bölmesine sahip evlerin bulunduğu yerleşmeye işaret eder. Bölge geçimini, tarım ve hayvancılıktan sağlamıştır.
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde Ihlara Vadisi’nin bitiminde konumlanan Selime kasabası, buram buram tarih kokar. Peribacaları ve tarihi ibadet yapıları ile kasaba turistlerin en uğrak rotalarından biridir.
Kasaba içerisinde konumlanan Selime Katedrali en dikkat çeken yapılar arasında yer alır. Katedral kayalar oyularak inşa edilmiş ve yüksek bir noktada konumlandırılmıştır. Katedralin içerisinde iki sıra halinde sütun yer alır. Katedral, üç nefli bazilika tipindedir. Katedralin tavan ve kubbesinde Hz. İsa’nın yaşamına dair sahneler bulunur.
Zinciriye Medresesi
1336 senesinde Karaman Beyin oğlu Karamanoğulları Beyi Yahşi Bey tarafından inşa ettirilen Zinciriye Medresesi, Aksaray ili merkez ilçesinde bulunur. Açık bir avluya sahip olan medrese, dört eyvanlıdır Yapısı gereği kale izlenimi veren medrese, tonoz ve kubbe ile örtülüdür. Osmanlılar döneminde yetişen lügat, edebiyat ve tıp âlimi Cemaleddin Aksarayi, medresenin müderrislerindendir (öğretim üyesi). 20.yy’ın başında hapishane şeklinde düzenlenen medrese, sonrasında Aksaray Müzesi olarak hizmet verir. Yapı, günümüzde ise kültürel etkinliklere ev sahipliği yapar.
Kilise Camii
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde yer alan Kilise Camii, tarihteki adıyla Aziz Gregorius Kilisesi, Hıristiyanlık dönemi yapıları arasında yer alır. Geçmişte Ortodoks kilisesi olan yapı, İmparator Theodosius tarafından 385 senesinde inşa ettirilir. Aziz Gregorius Theologos adına yaptırılan kilise, kapalı haç planında yapılır. Zaman içerisinde mimari olarak değişim gören kilise, ilerleyen yıllarda camiye dönüştürülür. Kilise camiye çevrildiğinde çan kulesi minare olarak düzenlenmiş, ikonastisis, yerinden taşınmış ve mihrap olarak değiştirilmiştir.
Kaya Camii
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde bulunan Kaya Camii, mimari özellikleri çerçevesinde 14.yy’a tarihlendirilir. Kayalar oyularak inşa edilen caminde, tonoz örtü sistemi ile yapılmış bir bölüm de yer alır.
Selime Sultan Türbesi
Aksaray ili Güzelyurt ilçesi Selime kasabasında yer alan Selime Sultan Türbesi, Selçuklu beylerinden Ali Paşa için inşa ettirilir. Sekizgen kaideli ve külahlı türbe, mimari özellikleri ile 13.yy’a tarihlendirilir. Türbe, Selime Katedrali’nin karşısında görülebilir.
Kızıl Kilise
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde bulunan ve mimari özellikleri çerçevesinde 5-6.yy’da inşa edildiği tahmin edilen Kızıl Kilise, şehrin en eski kiliseleri arasında yer alır. Servest haç planlı inşa edilen kilise adını, inşasında kullanılan kızıl taşlardan alır. Kilisenin Ortodoks mezhebi kurucularından Aziz Gregorius adına yapıldığı ifade edilir. Yapı üç girişe sahiptir. At nalı apsisi beş cepheye sahiptir. Apsis kasnağında madalyon içerisinde aziz freskleri yer alır.
Ala Kilise
Aksaray ili Güzelyurt ilçesinde yer alan Ala Kilise, Yunan Haçı tipindedir. Kilise içerisinde yer alan freskolar kısmen harap olmuştur. Freskoların 10-11.yy’a tarihlendiği tahmin edilir. Kilise duvarlarında Hz. İsa’nın hayatına dair sahneler tasvir edilmiştir.
Çanlı Kilise
Aksaray ili merkez ilçesi Manastırlar Tepesi’nde yer alan Çanlı Kilise, 1994 senesinde kilisede yapılan kaçak kazılar sonucunda çıkarılan çocuk ve kedi mumyaları ile tanınır. 10. ve 13.yy’a ait olduğu düşünülen mumyaların -yanlarında çıkarılan eşyaları ile birlikte- günümüzde dördü Aksaray, dördü de Niğde Müzesi’nde sergilenir.
Kilisenin yer aldığı bölgede Hıristiyanlığın hızlıca yayıldığı bilinir. Bu sebeple bölgede kilise ve manastırlar yaygındır. Bizans mimari özelliklerini yansıtan Çanlı Kilise, T tipi serbest haç planlıdır. Kilise duvarlarında Hz. İsa ve havarilerinin görüldüğü freskler yer alır. Kilise Bizans evleri ile çevrelenmiştir. Yapıların 10-14.yy arasına tarihlendiği ifade edilir.
Aksaray Müzesi
Aksaray ili merkez ilçesinde yer alan Aksaray Müzesi, 1969 yılında Zinciriye Medresesi içerisinde hizmete girer. 2006 yılında yeni binasına taşınan müze, 2013 yılında yeni teşhiri ile tekrar ziyaretçilerini ağırlamaya başlar. Müze, altı teşhir salonu ve bahçesinde, Aksaray ilinde yapılan arkeolojik kazılardan çıkarılan, satın alınan ve bağışlanan eserleri sergiler.
Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri
Saratlı Kırkgöz Yeraltı Şehri, Aksaray ili Gülağaç ilçesi Saratlı Kasabası sınırlarında yer alır. Üç katlı olan yer altı şehrinde katlar arası geçişler dehlizlerle sağlanır. Şehir içerisinde su kuyuları, mutfak, ahır gibi mekanlar bulunur. Mimari özellikleri yeraltı şehrinin Bizans döneminde yapıldığına işaret eder. Yeraltı şehri için 2000’de temizlik kazısı yapılmış, 2002’de kapalı olan bir mekanı daha açılmıştır.
Ulu Camii
Selçuklu mimarisinin başarılı örneklerinden biri olan Ulu Camii, I. Kılıç Arslan’ın oğlu Rükneddin Mesud tarafından inşa ettirilir. Aksaray ili merkez ilçesinde konumlanan camiye II. Kılıç Arslan zamanında bazı eklemeler yapılır. Karamanoğlu II. Mehmet Bey tarafından cami sonrasında yeniden inşa ettirilir. Camii bu nedenle Karamanoğlu Mehmet Bey Camii olarak da bilinir. 1706 senesinde Abdullah Ağa oğlu Seyyidi Hacı Mehmed tarafından inşa ettirilen camii minaresi, yapının açığında batı tarafında konumlanır. Günümüzdeki minare ise 1925 senesinde caminin güneybatı yönüne, yapıdan ayrı olarak inşa edilmiştir.
Camii minberi Selçuklu döneminden günümüze ulaşmıştır. Selçuklu ahşap işçiliğinin en eski örneklerinden olan eser, I. Kılıçarslan’ın oğlu I. Mesud döneminde yapılmıştır. Abanoz ağacından tek parça olarak yapılan minberde Kuran-ı Kerim’den sureler yer alır.
Bekar Sultan Türbesi
Bekar Sultan Türbesi, Aksaray ili Gülağaç ilçesinde yer alır. Yapının mimari özelliklerine dayanılarak Danişmendoğulları eseri olduğu tahmin edilir. Kitabesi zamanla yok olan türbe, bölgede yaşayanlar tarafından Bekar Sultan Türbesi olarak anılır. Penceresi, bodrum katında cenaze ve sanduka yerleri bulunan türbede, sandukalar günümüzde yerinde değildir.
Kılıç Arslan Türbesi
1192 yılında hayatını kaybeden II. Kılıç Arslan’ın kümbete defnedilirken cesedinin Konya’de yer alan Kümbethane’ye, iç organlarının ise Aksaray’da bulunan Kılıç Arslan Türbesi’ne götürüldüğü rivayet edilir. Kılıç Arslan Türbesi, kubbeli olarak inşa edilmiştir. Alt katında cenazelik ve sanduka bölümüne yer verilmiştir. Kapısı üzerinde bulunan kitabelik yeri boştur. Kümbette aynı zamanda IV. Kılıç Arslan’ın iç organlarının da gömülü olduğu rivayet edilir.
Tapduk Emre Türbesi
Aksaray ili Ortaköy ilçesi Tapduk köyünde, Yunus Emre’nin hocası olan Tapduk Emre’nin mezarı yer alır. 1500’lere kadar uzanan ve Osmanlı arşivinde yer alan kayıtlara göre Tapduk Emre’nin dergahının burası olma ihtimalinin oldukça yüksek olduğu belirtilir. Hacıbektaş-i Veli’nin türbesinin yakın çevrede konumlanması sebebiyle, hem Tapduk Emre hem de Yunus Emre’nin Aksaray’da olmasının muhtemel olduğu üzerinde durulur.
Dikdörtgen şeklinde bir duvar ve demir parmaklıklarla çevrili olan Tapduk Emre Türbesi, sıkça ziyaret alır. Türbenin yanında Tapduk Emre’nin taş sofrası da görülebilir.
Pir Ali Sultan Türbesi
Aksaray ili merkez ilçesi Taşpazar mahallesinde yer alan Pir Ali Sultan türbesi, Melamiyye yolunda yetişmiş olan Seyyid Ömer Sekini’nin halifesi Pir Ali Sultan’a aittir. Pir Ali Sultan’ın unvanı kitabede Burhaneddin olarak yazılıdır. Türbede yer alan kitabenin son satırında “Merhum Pir Ali Burhaneddin 1528 yılında fena darından beka darına göçtü” yazılıdır. Türbe, Aksaray ilinin en sık ziyaret edilen türbelerinden birdir.
Bedriye Medresesi
Aksaray ili merkez ilçesi Taşpazar mahallesinde bulunan Bedriye Medresesi’nin, I. Gıyaseddin Keyhüsrev zamanında Danişmetlilerden Nizameddin Yağıbasan’ın oğullarından Bedreddin Yusuf tarafından yaptırıldığı rivayet edilir. Zaman içerisinde tahrip olan yapı, 1910 yılında Kadızade İbrahim Efendi tarafından yeniden inşa ettirilir. Medrese, bu nedenle Kadıoğlu Medresesi olarak da anılır. Medrese, yakın zamanda restore edilmiştir.
Direkli Kilise
Aksaray ili Güzelyurt ilçesi Belisırma köyünde yer alan Direkli Kilise, kapalı Yunan Haçı tipinde bir plana sahiptir. Kilise yapısı dört serbest direkli olarak hazırlanmıştır. Kilisede bulunan kitabenin yardımıyla freskolar 976-1025 yılları arasına tarihlenir. Kubbede ve duvarlarda Meryem, Hz. İsa, aziz, martir ve martirelerin tasvirleri yer alır.
Yılanlı Kilise
Ihlara Vadisi’nde bulunan Yılanlı Kilise, 11.yy’a tarihlenir. Aziz Onuphrius adıyla da bilinen kiliseye kuzey yönünden giriş yapılır. Dikdörtgen planlı ana mekanı olan kilise, beşik tonozludur ve kilisenin ek bölümünde mezarlar yer alır. Kilise tonozunun her iki yanında aziz sahneleri yer alır.
Nora City Alışveriş Merkezi
Aksaray ilinde yer alan tarihi Nora Antik Kenti’nden adını alan Nora City Alışveriş Merkezi, hem alışveriş yapmak hem de keyifli zaman geçirmek isteyenlerin uğrak noktalarından. Giyimden ev eşyasına kadar pek çok mağazanın çatısı altında yer aldığı Nora City, gün içinde sıkça ziyaret ediliyor.
Paşa Hamamı
Aksaray ili merkez ilçesinde yer alan Paşa Hamamı, Sultan II. Abdülhamid’in serkarini Ortaköylü Hacı Ali Paşa tarafından yaptırılır. Kadın ve erkek bölümleri bulunan Osmanlı hamamı, kesme taştan inşa edilir. Altı kubbe ve altı odaya sahip olan hamamın odaları karşılıklı iki eyvanlıdır. Hamam günümüzde işlerliğini sürdürür.
Kapadokya’nın en etkileyici rotalarından biri olan Ihlara Vadisi, Türkiye’nin en çok ziyaret edilen örenyerleri arasında yer alır. Kültür, sanat ve tarihin buluştuğu Ihlara Vadisi, binlerce yıllık aşınma sonucunda meydana gelmiştir. Yıl içinde pek çok yabancı gezgin tarafından ziyaret edilen vadi, tarihte Melendiz Çayı tarafından aşındırılmış ve kusursuz bir güzelliğe sahip olmuştur. Vadi içerisinde kayalara oyulmuş olan freskli kiliseler yer alır. Günümüze dek korunarak gelmiş olan kiliselerden bazıları Ağaçaltı Kilisesi, Sümbüllü Kilise, Yılanlı Kilise, Eğritaş Kilisesi, Pürenliseki Kilisesi, Direkli Kilise ve Kokar Kilise olarak gösterilebilir.
Hasan Dağı
Doğa sporları ve tırmanış meraklılarının her mevsim tercihi olan Hasandağı, 3268 m yüksekliğe sahip bir doğa mucizesidir. Kapadokya ve Ihlara Vadisi’ne hayat veren volkanik dağ, dağ tırmanışı yapanlarca sıkça ziyaret edilir. Dağ eteklerine kamp kurulur ve farklı parkurlar üzerinden yapılan yürüyüşler ile zirve tırmanışı gerçekleştirilir. Zirve, etkileyici fotoğrafların çekilmesine fırsat tanır. Dağ aynı zamanda yamaç paraşütü için de uygun koşullara elverişlidir.
Ziga Kaplıcaları
Aksaray ili Güzelyurt ilçesi Yaprakhisar köyünde yer alan Ziga Kaplıcaları, Ihlara Vadisi’ne oldukça yakın konumdadır. Zengin bir mineral yapıya sahip olan kaplıcaların çeşitli hastalıklara şifa olduğu ifade edilir.
Tuz Gölü
Farklı kuş türlerine ev sahipliği yapan doğa harikası Tuz Gölü, Aksaray ili Eskil ilçesi sınırlarında bulunur. Kuşlara barınma, dinlenme ve beslenme olanağı sunan göl ve çevresi, aynı zamanda bir kuluçka alanıdır. Tuzlu sahalarda endemik bitki türleri yer almazken, Tuz Gölü ve çevresi endemik bitki türleri ile ilgi çeker. Kuraklığa meydan okuyan farklı endemik bitkiler göl çevresinde bulunur.
Doğaseverler yıl içinde hem farklı kuş türlerini hem de Tuz Gölü’nün güzelliğini yakından görmek için bölgeyi ziyaret eder. Gün batımında gölde oluşan kızıllık amatör ve profesyonel fotoğrafçıların vazgeçilmez karelerindendir.
Ziga Kaplıcaları
Aksaray ili Güzelyurt ilçesi Yaprak Hisar köyünde bulunan Ziga kaplıcaları, kentin ilgi gören termal turizm bölgesidir. Termal su sıcaklığının 47 dereceyi gördüğü kaplıcalarda, suyun zengin mineral bileşime sahip olduğu belirtilir. Kaplıca suyunun şifalı olduğu ve farklı hastalıklara iyi geldiği rivayet edilir. Kaplıca bölgesinde otelde konaklamak mümkündür.
Acı Göl
Aksaray ili Gülağaç ilçesi yakınında yer alan Acı Göl, bir diğer adıyla Narlı Göl, Aksaray ve Niğde illeri sınırında yer alır. Bir krater gölü olan Acı Gölün termal suyunun çeşitli hastalıklara iyi geldiği rivayet edilir. Göl, doğal güzelliğiyle fotoğraf tutkunlarına da eşsiz manzaralar sunar.
Gülpınar Yeraltı Şehri
Aksaray ili Gülağaç ilçesi Gülpınar beldesinde yer alan Gülpınar Yeraltı Şehri’nin yapım tarihi ile ilgili yeterli kaynak yoktur. Şehrin odalarının bir bölümü temizlenmiş ve açığa çıkarılmıştır. Küçük bir kapıdan şehre giriş yapılabilmekte ve tünellerle odalara ulaşılabilmektedir.
Çukurören Yeraltı Şehri
Aksaray ili Gülağaç ilçesi Gülpınar beldesinde yer alan Çukurören Yeraltı Şehri, içerisinde yaşayan insanların tüm ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde düzenlenmiştir. Şehirde su kuyuları, hayvan barınakları, şaraphane, tüneller, dehlizler, şırahane, kilise, bezirhane gibi birçok bölüm yer alır.
Balıklı Göl
Aksaray ili Gülağaç ilçesi yakınlarında yer alan Balıklı Göl, küçük yapılı bir göldür. Çevresinde yer alan doğal güzellikler görenleri etkisi altına alır. Göl, farklı kuş ve balık türlerine ev sahipliği yapar.
Narlı Göl
Merkez ilçede yer alan Narlı Göl, Aksaray ile Niğde sınırında yer alır. Acıgöl olarak da bilinen krater gölü, sodyum, kalsiyum, bikarbonat içerir. Göl suyunun bu sebeple farklı rahatsızlıklara şifa olduğu ifade edilir. Göl yakınlarında termal oteller de yer alır.
Alayhan
Merkez ilçe Alayhan köyünde yer alan Alayhan’ın, Selçuklu döneminde 12.yy’da II. Kılıçarslan tarafından yaptırıldığı belirtilir. Sultan Hanı modelinde olan yapının günümüzde kapalı portal kısmı ayaktadır. 24 ayaktan oluşan Alayhan’ın avlusunda tarihte bir köşk mescidin bulunduğu ifade edilir.