- info@arkasturizm.com.tr
- +90 232 520 65 00
Şavşat’ın Cevizli köyünde bulunan ve Cevizli Kilisesi olarak da bilinen kutsal mekan, 899 - 914 seneleri arasında Bagratlı Hanedanı zamanında yaptırılmıştır. İslamiyetin kabul edilmesine dek özellikle 11. yüzyıl sonrasında önemli bir din merkezi olarak kullanılmış, daha sonra camiye dönüştürülmüştür. 1880’li yıllarda yıldırım düşmesi nedeniyle zarar gören Tibeti Kilisesi, zaman yenik düşerek görkemli görüntüsünü yavaş yavaş kaybetmiştir. Hala ayakta duran kalıntıları bile muazzam bir taş işçiliği örneğidir.
Ortacalar Çifte Köprüler
Arhavi’nin doğal güzelliği içinde muazzam bir detay olan Ortacalar Çifte Köprüler, 18. yüzyılda inşa edilmiştir. Osmanlı Dönemi’nden kalma iki köprü de tek gözlü ve yuvarlak kemerli tasarlanmış olup taştan yapılmıştır. Arhavi Deresi üzerindeki Çifte Köprüler, hala ayaktadır.
İşhan Manastır Kilisesi
Yusufeli’ndeki İşhan köyünde yer alan kutsal mekan, 9. yüzyılda inşa edilmiş gösterişli kiliselerden biridir. Kubbeli bazilika, taştan yapılmıştır. Sekizgen kasnak üzerine kondurulmuş konik kubbesi, nadide taş içliliği ve freskleri ile göz doldurur. Tarihi yapı, kullanılmadığı için yıkık ve bakımsız kalmış olsa da halen göz alıcı bir görüntüye sahiptir.
Barhal Kilisesi
Yusufeli’ndeki tarihi yapılardan biri olan Barhal Kilisesi, Altıparmak köyündedir. 9. yüzyılda inşa edilmiş kutsal mekan, yuvarlak kemerli pencereleri, üç nefli bazilika tasarımı ile gösterişli bir görüntüye sahiptir. Yeşilliklerin içinde yükselen kilise, 1677 yılından sonra camiye dönüştürülmüş olup günümüzde hala kullanılır.
Eskikale Köyü Köprüsü
Şavşat’ın yaklaşık 30 km uzağında olan Eskikale (Ustamis) köyündeki tarihi köprünün inşa zamanı bilinmez. Tek gözlü kemer köprü, kaba yontu aşından basık kemerli olarak örülmüştür. Hala ayakta olan bu yapının korkulukları yoktur; ancak hala yayalar tarafından kullanılır.
Esenköy Camii
Esenköy Camii, Murgul - Esenköy mevkiindedir. Çatısından duvarlarına kadar ahşap olan kutsal mekan, 1863 senesinde yapılmıştır. Minaresi olmayan tarihi caminin dışı yeşile boyanmıştır.
Gevhernik Kalesi
Ardanuç’un simgesi olan tarihi Gevhernik Kalesi, bölgeye hakim bir yükseklikte, Adakale’de yer alır. M.Ö. 5 yüzyılda inşa edildiği tahmin edilen tarihi yapı, iç ve dış kale bölümlerinden oluşsa da günümüzde yalnızca iç kale bölümü görülebilir. 1562’de Osmanlıların şehre hakim olduğu dönemde, Kanuni Sultan Süleyman’ın isteği ile onarılan kalenin bu onarıma dair bir kitabesi vardır. Gevhernik Kalesi, oldukça bakımsız durumda olsa da günümüze kadar ulaşabilmiştir
Yeni Rabat Kilisesi
Yeni Rabat Kilisesi, inşa tarihi net olarak bilinmeyen bir Orta Çağ kilisesidir. Ardanuç’a bağlı Bulanık köyünde yer alan tarihi ibadethane, kasnaklı kubbesi, üçgen nişleri ve bitki motifli süslemeleri ile dikkat çeker. Hala ayakta olan Rabat Kilisesi, kullanılmadığı için bakımsız durumdadır.
Ferhatlı Kalesi
Ardanuç’ta konumlanmış tarihi kalelerden biri de budur. Ferhatlı köyü mevkiindeki aynı isimli kale, Ferhat ile Şirin’in efsanesine konu olmuştur. Evliya Çelebi, seyahatnamesinde bu yapıyı Harbe (Hırba) Kalesi olarak belirtmiştir. Yapım tarihi bilinmeyen Ferhatlı Kalesi’nin 5. yüzyılda, İberya Krallığı zamanında onarıldığı tahmin edilir. Tarihi kale, günümüzde yıkık durumdadır.
Şavşat Kalesi
İlçe merkezine yaklaşık 4 km uzaklıkta bulunan Şavşat Kalesi, 10. yüzyılda, Bagrat Krallığı zamanında inşa edilmiştir. 16. yüzyılda Osmanlılar Dönemi’nde büyük bir onarıma tabi tutulmuş, 18. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Satlel Kalesi adıyla da bilinen tarihi yapıda, kilise, su sarnıcı ve zindan kalıntıları görülebilir.
Kocabey Camii
Osmanlı Dönemi camilerinden biri olan Kocabey Camii, 1890 yapımıdır. Şavşat’ın Kocabey köyünde yer alan tarihi cami, kesme taştan yapılmış, kırma çatı ile örtülmüştür. Kutsal mekanın dış cephesinde ağaç üzerine işlenmiş ay yıldız kabartması dikkat çekicidir. Bugüne dek birkaç kez onarımdan geçen ibadethane, hala kullanılır.
Köprülü Kilise
Köprülü Kilise, Şavşat’a bağlı Köprülü köyündedir. İnşa tarihi net olarak bilinmeyen kutsal mekan, günümüze sadece duvar kalıntıları ile gelebilmiştir. Taş işleme örnekleri, kalıntıları arasından dahi görülebilen kutsal mekan, tarihi yapılara ilgi duyanların görmek isteyeceği yerlerdendir.
Dört Kilise
Dört Kilise, Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünde bulunur. 9. yüzyılda Gürcü Krallığı zamanında inşa edilmiştir. Ağaçlarla bezeli alanda yer alan bir komplekstir. Manastır, şapel, çan kulesi, yemekhane gibi bölümlerden oluşur. Dört Kilise, kullanılmadığı ve bakımsız kaldığı için yıkık durumdadır. Bu haliyle dahi gösterişli duran tarihi mekanın rahibe okulu olarak yapıldığı tahmin edilir.
Demirkent Camii
Demirkent Camii, Yusufeli ilçesinde yer alır. Eski adı Erkinis olan Demirkent köyündedir. Tarihi ibadethanenin inşa tarihi net olarak bilinmemekte, yapısal özellikleri incelendiğinde ise kiliseden camiye dönüştürüldüğü tahmin edilmektedir. Ahşap tavanı ve minberi süslemelerle bezeli olan tarihi mekan, kırma çatı ile örtülüdür.
İbrikli Kilisesi
Artvin’in tarihi kiliselerinden biri olan İbrikli Kilisesi, Borçka’da, İbrikli köyünde yer alır. Bagrat Krallığı zamanında inşa edildiği tahmin edilen kutsal mekanın yapım zamanı bilinmemekte. Günümüze yıkık bir durumda ulaşmışsa da yapı kalıntıları arasında freskler, kabartmalar görülebilir. Ağaçların sarmaladığı kilise, doğa ile bütünleşmiş hoş bir görüntü oluşturur.
Muratlı Camii
Borçka’ya bağlı Muratlı köyünde bulunan Muratlı Camii, 1846’da yapılmış bir Osmanlı Dönemi eseridir. Ahşap cami, iç mekanda oyma ve kalem işi bezemeleriyle süslenmiştir. Ahşap minaresi yıkıldığı için 1979’da camiye taş bir minare eklemiştir. Kutsal mekanın üzeri kiremit çatı ile kaplıdır ve hala ibadete açıktır.
Porta Manastırı
Porta Manastırı, şehir merkezindeki Pırnallı köyünde yer alır. 896-918 tarihleri arasında inşa edildiği tahmin edilen kutsal mekan, çan kulesi, şapel ve çeşmeye sahiptir. Bagrat Krallığı zamanında yapılmış önemli bir dini merkez olarak kullanılmışsa da günümüzde harap bir durumdadır.
Opiza Manastırı
Opiza Manastırı, şehir merkezinde yer alan Bağcılar köyünde bulunur. Günümüze yıkık bir halde ulaşmış olan kutsal mekanın, inşa tarihi bilinmiyor. Yeşillikler içinde bulunan ve Artvin’in muazzam doğası ile bütünleşmiş olan manastırın, İberya Krallığı zamanında yapıldığı tahmin ediliyor.
Dolishane Kilisesi
Diğer adı ile Hamamlı Kilisesi, Artvin’in merkezine bağlı Hamamlı köyündedir. Bagrat Kralı Sumbath tarafından 10. yüzyılın ortalarında inşa ettirilmiştir. 16. yüzyılda camiye dönüştürülen kutsal mekan, güneş saati ve zengin kabartmalarla süslenmiştir. Günümüzde kullanılmayan Dolishane Kilisesi, bakımsız durumdadır.
Artvin Kalesi
Artvin Kalesi, Çoruh Nehri’nin kıyısında, yaklaşık 70 metre yüksekte bir tepede yer alır. Kaya üzerine işlenmiş bir resim gibi görünen muazzam yapı, ilk kez Bagrat Krallığı Dönemi’nde,10. yüzyılda inşa edilmiştir. Geçmişte, Livane (Livana) Kalesi olarak anılmıştır. Artvin’in Osmanlı sınırlarına dahil olmasının ardından 16. yüzyılda, Kanuni Sultan Süleyman zamanında onarımdan geçmiştir. Su sarnıcı ve şapel kalıntılarını barındıran tarihi yapı, yakın tarihte restore edilerek ziyarete açılmıştır.
Orta Hopa Camii
Hopa’nın Orta Mahallesinde yer alan Orta Hopa Camii, 18. yüzyılın son çeyreğinde tarihlendirilir. Kesme ve yontu taşından yapılmış olan kutsal mekan, tek şerefeli, taş bir minareye sahiptir. Mahfil, mihrap ve tavanında süslemeler olan tarihi ibadethane, 1994’te onarımdan geçmiş olup hala ibadete açıktır.
İskender Paşa Camii
Ardanuç ilesinin merkezinde konumlu İskender Paşa Camii, ilk kez 7. yüzyılda Araplar tarafından inşa edilmiştir. 1551 senesinde tamamen yenilenen ve aynı adlı külliyenin bir parçası olan bu cami, Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır. Artvin’in ilk camilerinden biri olarak kabul edilir. İç mekanı özenli bir işçilikle süslenmiş, kalem işi ve ahşap oymalarla bezenmiştir. Külliye dahilindeki medrese ve arastanın bir kısmı günümüze ulaşamamıştır. Çeşme ve türbeler ise cami ile beraber ayaktadır. Türbeler, caminin batısında yer alır. Hatice Hanım, Ali Paşa ve Süleyman Paşa Türbeleri, 18. yüzyılda yapılmıştır.
Aydın Köyü Aşağı Camii
Eski adı Danzot olan Aydın köyü, Ardanuç ilçesine bağlıdır. 1756 tarihli Aşağı Camii, aynı köyde yer alan Yukarı Camii’nin yakınındadır. Dış mekanda herhangi bir süslemeye sahip olmayan ibadethanenin en dikkat çekici özelliği ahşap minaresidir. Silindir şeklinde yapılmış minare konik bir sac ile örtülmüştür. Tarihi cami, hala ayaktadır ve ibadete açıktır.
Aydın Köyü Çeşmesi
1833 tarihli çeşme, Ardanuç ilçesinin en büyük köylerinden biri olan Aydın (Danzot) köyünde yer alır. Aşağı Camii’nin yanında konumlu çeşme, dikdörtgen formunda, moloz taştan yapılmıştır. Kesme taşla örülmüş sivri kemerinin içine tek lüle yerleştirilmiştir. Birkaç defa elden geçirilerek günümüze kadar ulaşan ve halen kullanılan tarihi çeşmenin üzeri ahşap bir çatı ile kapatılmıştır.
Bereket Köyü Camii
Bereket köyü, Ardanuç ilçesine bağlıdır. Tikmanet mevkiinde yer alan tarihi caminin kitabesi olmadığı için inşa zamanı belli değildir. 19. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen kutsal mekan, taştan yapılmış, ahşap detaylarla zenginleştirilmiştir. Sade bir görüntüye sahip olan caminin tek şerefeli bir minaresi vardır. Sağlam bir halde günümüze gelebilmiştir ve hala işlevini sürdürür.
Aydın Köyü Yukarı Camii
Ardanuç’un eski adı Danzot olan Aydın köyünde konumlu tarihi camilerinden biridir. Aşağı Camii yakınlarında yer alan kutsal mekanın kitabesi olmadığı inşa tarihi bilinmez; ancak Aşağı Camii ile benzerlik göstermesinden dolayı 18. yüzyıla ait olduğu tahmin edilir. Sade bir görüntüye sahip olan Aydın Köyü Yukarı Camii, mahfil ve çatı arasında ahşap dikmelerle desteklenmiştir. Minaresi de ahşap olan tarihi ibadethane, hala ayaktadır ve işlevine uygun olarak kullanılır.
Adakale Hamamı
Ardanuç’un Adakale Mahallesinde konumlu aynı adlı tarihi hamam, İskender Paşa Camii’nin yakınındadır. Kitabesi olmayan tarihi yapının 18. yüzyılda, Osmanlılar tarafından inşa edildiği tahmin edilir. Sıcaklık, soğukluk, külhan, soyunmalık ve ılıklık bölümlerinden oluşur. Moloz taştan yapılmış Adakale Hamamı’nın taştan örülmüş bir kubbesi vardır. Bakımsız bir halde günümüze kadar gelebilmeyi başarmış bu yapı, işlevini yitirmiştir.
Bereket Köyü Kalesi
Ardanuç’un Bereket köyü mevkiinde sarp bir kayalık üzerine kurulmuş tarihi kalenin Orta Çağ’a ait olduğu tahmin edilir. Çevreyi gözetlenmek ve güvenliği sağlamak amacıyla yapıldığı düşünülür. Günümüze harabe şeklinde gelebilmiş bu yapının kuzey tarafındaki kulesi kısmen ayaktadır. Çam ormanına dönük olan Bereket Köyü Kalesi, manzarası sebebiyle ziyaret edilebilir.
Aydın Köyü Kilisesi
Ardanuç’un Aydın (Danzot) köyünde yer alan 1843 tarihli kilise, taştan inşa edilmiştir. Özenle işlenmiş kitabesi ve duvarları ile ayakta kalabilmeyi başarmış kutsal mekan, bakımsız ve harap vaziyettedir. İç mekanda, alçıdan yapılmış melek heykelleri ve fresk kalıntıları görülebilir. Ermeni kilisesi olarak inşa edilmiş olan Aydın Köyü Kilisesi, koruma altına alınmıştır.
Avcılar Köyü Kemer Köprüsü
Avcılar köyü, Ardanuç ilçesinde yer alır. Ardanuç Suyu üzerine yerleştirilmiş tek gözlü köprünün eğimli bir kemeri vardır. Kitabesi olmayan yapı, Osmanlı Dönemi’ne aittir ve 19. yüzyılda tarihlendirilir. Kemer bölümü kesme taştan, ayakları moloz taştan örülmüştür. Bugüne kadar sağlam kalabilmiş Avcılar Köyü Kemer Köprüsü, halen kullanılır.
Ortacalar Merkez Camii
Arhavi ilçesine bağlı Ortacalar köyünde yer alan tarihi cami, 1757 senesinde inşa edilmiştir. Caminin ahşap tavanı ve minberi muazzam bir işçilikle süslenmiştir. Taştan yapılan kutsal mekan, kırma çatı ile örtülmüştür. Farklı zamanlarda onarımdan geçerek bugüne gelebilmiş yapının tek şerefeli minaresi, 1955 yılında inşa edilmiştir. Ortacalar Merkez Camii, halen ibadete açıktır.
Ciha Kalesi
Arhavi’nin yüksek bir noktasında yer alan ve Cenevizler zamanında yapıldığı tahmin edilen Ciha Kalesi, sur ve duvar kalıntıları ile günümüze kadar gelebilmiştir. Tarihi yapı, deniz tarafını ve iç bölgeyi görebilen bir konumdadır. Kalenin çevresi sık bir ağaçlıkla çevrilidir. Doğa tarafından ele geçirilmiş gibi görünen yapının duvarları ağaç dalları ile sarmalanmıştır.
Kireçli Köyü Camii
Kireçli köyü, Arhavi ilçesine yaklaşık 10 km uzaklıktadır. 1880 yılına ait tarihi cami, kesme taştan inşa edilmiştir. Kırma çatı ile örtülmüş kutsal mekanın alçıdan yapılma bir mihrabı vardır. Yuvarlak kemerli giriş kapısına sahip Kireçli Köyü Camii, günümüze kadar birkaç kez onarımdan geçirilmiştir ve hala ibadete açıktır.
Dikyamaç Köyü Camii
Arhavi’ye bağlı Dikyamaç köyünde yer alan cami, 1894 senesinde inşa edilmiştir. Taştan yapılan kutsal mekanın mihrap, minber ve tavanı süslemelerle donatılmıştır. Hala ibadete açık olan Dikyamaç Köyü Camii, sağlam bir şekilde bugüne kadar gelebilmiştir.
Ulukent Köyü Camii
Eski adı Pliarget olan ve Ulukent köyünde yer alan tarihi caminin kitabesi olmadığı için inşa zamanı net değildir. 19. yüzyılın başında yapıldığı tahmin edilen tarihi ibadethaneye 1896 senesinde son cemaat bölümü ilave edilmiştir. Taştan yapılan cami, ahşap detaylarla süslenmiştir. Ana kapısı, yuvarlak kemerlidir. Yakın zamanda onarılan ve ibadete açık olan Ulukent Köyü Camii’nin minaresi tamamen yenilenmiştir.
Derecik Köyü Köprüsü
17. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen tarihi köprü, Arhavi’ye bağlı Derecik köyünden akıp giden derenin üzerine yerleştirilmiştir. Tek gözlü ve yuvarlak kemerli olarak tasarlanmış Derecik Köyü Köprüsü, kesme taştan inşa edilmiştir. Hala varlığını koruyan yapı, yaya kullanımına açıktır.
Orçi Deresi Köprüsü
Arhavi’ye bağlı Dereüstü köyünde yer alan Orçi Deresi Köprüsü’nün kitabesi yoktur. 18. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen tarihi yapı, kendisi ile aynı adı taşıyan derenin üzerindedir. Bir kısmı moloz taş bir kısmı kesme taştan yapılmış üç gözlü köprünün ortadaki gözü yıkılmıştır. Diğer iki küçük gözü sağlam olan yapı, günümüzde kullanılmaz durumdadır.
Artvin Kültür Evi
Şehir merkezindeki Orta Mahallesinde yer alan Artvin Kültür Evi, 1799 senesinde Bicanoğlu Yahya Ağa tarafından inşa ettirilmiş tarihi bir konakta ziyaretçilerini karşılar. Üç katlı tarihi mekan, taş ve ahşaptan yapılmıştır. Konağın içi çeşitli süslemelerle bezenmiştir. Yakın tarihte restore edilmiş olan Artvin Kültür Evi, yöresel lezzetlerin tadılabileceği bir restoran olarak ziyaret edilebilir.
Salih Bey Çeşmesi
1810 tarihli Salih Bey Çeşmesi, şehir merkezindeki Çayağzı Mahallesinde yer alır. Aynı adlı caminin yanı başında konumlu çeşme, tek yüzlüdür. Dikdörtgen şeklindeki yüzeyine yerleştirilen lülesi, kemerli bir çerçeve ile süslenmiştir. Moloz ve kesme taştan inşa edilmiş yapı, beyaza boyanmıştır.
Çarşı Hamamı
Artvin’in merkezinde yer alan Çarşı Hamamı, aynı adlı mahallede, Hamam sokakta konumludur. İnşa kitabesi olmayan tarihi yapının, 18. yüzyıla ait olduğu düşünülür. Ahşaptan inşa edilmiş soyunmalık bölümü yıkıldığı için bu kısmı 1963 senesinde yenilenmiş, hamam da günümüze dek birkaç kez onarımdan geçmiştir. Dört eyvanlı olarak tasarlanmış Çarşı Hamamı, hala ayaktadır.
Zeytinlik Köyü Yukarı Türbe
Artvin’in merkezindeki Zeytinlik köyünde yer alan Yukarı Türbe’nin inşa zamanı belli değildir. Kubbeli kümbet olarak tasarlanmış tarihi yapı, taştan inşa edilmiştir. Günümüze kadar gelebilmişse de bakımsız durumda olan kutsal mekanın iyi durumda olan dış cephe taşları köy camisinin inşası için sökülmüştür. Türbenin kime ait olduğu bilinmemektedir.
Sarıbudak Köyü Kalesi
Eski adı Melo olan Sarıbudak Köyü, Artvin’in merkezinde yer alır. Köyün yüksek bir tepesinde yer alan tarihi kale, moloz ve kesme taştan inşa edilmiş, yüzlerce yıl boyunca pek çok medeniyete kucak açmıştır. Konumu itibariyle gözetleme amacıyla inşa edildiği tahmin edilen Sarıbudak Köyü Kalesi, günümüze kule ve su sarnıcı kalıntıları ile ulaşabilmiştir.
Zeytinlik Köyü Aşağı Türbe
Artvin’in merkezindeki Zeytinlik köyünde konumlu Aşağı Türbe, Yukarı Türbe gibi taştan inşa edilmiş, kubbe ile örtülmüştür. Kitabesi olmayan tarihi mekanın Yukarı Türbe ile aynı zamanda yapıldığı tahmin edilir. Bazı yapı unsurları buradan sökülerek Zeytinlik Köyü Camii’ne götürülmüştür. Bütünlüğünü korumuş olan türbe, günümüzde bakımsız durumdadır.
Okumuşlar Köyü Kalesi
Okumuşlar Köyü Kalesi, Artvin’in merkezinde konumludur. İki vadi arasında yükselen bir tepede kurulmuş yapının Orta Çağ’a ait olduğu tahmin edilir. Kule ve surlarının bir bölümü ile bugüne kadar gelebilmeyi başarmış kalede şapel, su sarnıcı ve ocak kalıntıları keşfedilmiştir. Yapının, yakınında yer alan Şarbet Ören Yeri ile bağlantısı olduğu tahmin edilir.
Berta Köprüsü
Artvin’in merkezine bağlı Çarşı Mahallesinde konumlu Atapark, açık havada sosyalleşmek isteyenler için ideal yerlerden biridir. Merkezde olması sebebiyle kent sakinleri tarafından yaz boyunca sıkça ziyaret edilir. Yürüyüş yolu ve banklarla donatılmış parkta, çocuk oyun alanı ve kafe de yer alır.
Aşağı Camii
Aşağı Camii, Borçka’nın Yeniyol Mahallesinde konumludur. 19. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen kutsal mekanın kitabesi yoktur. Tuğla ve ahşaptan inşa edilmiş tarihi cami, dıştan sıva ve boya ile kapatılmış, üzeri kırma çatı ile örtülmüştür. Yuvarlak kemerli pencerelere ve vitraylı camlara sahiptir. Tek şerefeli minaresi tamamen yenilenmiş olan bu cami, hala ibadete açıktır.
Düzköy Cevizli Mahallesi Camii
Borçka, Düzköy’ün Cevizli Mahallesinde konumlu tarihi cami, neredeyse tamamen ahşaptır. Kutsal mekan, fazla büyük olmamasına rağmen iç mekanda kullanılan oyma, bezeme ve süslemeleri oldukça dikkat çeker. Tarihi Düzköy Camii, bodrum katı dahil olmak üzere üç katlıdır. Borçka’nın merkezine yaklaşık 9 km uzaklıkta konumlu ibadethanenin kitabesi yoktur; ancak 19. yüzyılın sonunda inşa edildiği söylenir. Onarımlarla hala ayakta olan ve işlevini koruyan ahşap caminin, minaresi yoktur.
Düzköy Merkez Mahallesi Camii
Borçka’nın Düzköy mevkiinde yer alan ahşap camilerden biri de Merkez Mahallesindedir. 1850 tarihine ait kutsal mekan, Cevizli Mahallesindeki camiden daha zengin süslemelere sahiptir. Mihrabı ve minberi ince ince işlenmiş, merdiven saçakları oymalarla bezenmiş ve renklendirilmiştir. Tarihi ibadethane korunarak bugüne dek ulaşmıştır ve halen ibadete açıktır.
Fındıklı Köyü Kalesi
Tarihi kale, Borçka’nın Fındıklı köyünde yükselen bir tepede kurulmuştur. Duvar kalıntıları ile günümüze ulaşabilmiş bu yapı, oldukça küçüktür. Gözetleme kulesi olarak inşa edildiği tahmin edilen yapı, çevreyi tamamen gören bir konumdadır. Fındıklı Köyü Kalesi güzel manzarası ile görülmeye değer yapılardan biridir.
Aralık Köyü Köprüsü
Borçka’ya bağlı Aralık köyünde yer alan tarihi köprü, dere üzerine kurulmuştur. Tek göz ve eğimli bir kemere sahiptir. Kemeri kesme taş, diğer kısımları moloz taştan inşa edilmiştir. Kitabesi olmayan Aralık Köyü Köprüsü’nün 18. yüzyıla ait olduğu düşünülür. Hala ayakta olan bu yapı, yayalar tarafından kullanılır.
Demirciler Köyü Köprüsü
Borçka’nın Demirciler köyünde konumlu tarihi köprü, eğimli olarak tasarlanmıştır. İnşa kitabesi bulunmayan kemer köprüsünün 18. yüzyılda yapıldığı tahmin edilir. 33 metre uzunluğa sahip olan köprünün Köstence valisi Osman Paşa tarafından inşa ettirildiği söylenir. Kemeri kesme taştan, diğer yerleri moloz taştan örülmüştür. Hala ayakta olan bu yapı, yaya kullanımına açıktır.
Düzköy Vaniti ve Han Köprüsü
Borçka ilçesinin Düzköy mevkiinde yer alan Vaniti ve Han Köprüsü, Borçka - Hopa yolu güzergahındadır. Dere üzerine kurulmuş ve birleşik olan iki köprü de tek gözlü ve kemerlidir. Uzaktan bakıldığında iki kemerli tek bir köprü gibi görünür. Kitabeleri olmayan yapıların 18. yüzyıla ait olduğu tahmin edilir. Toplam uzunluğu 33 metre olan köprüler, yaya kullanımına açıktır.
Kemalpaşa Osmaniye Köprüsü
Hopa’nın merkezinde konumlu Kemalpaşa Osmaniye Köprüsü’nün kitabesi olmadığı için inşa tarihi bilinmez; ancak yapı özellikleri incelendiğinde köprünün 18. yüzyılda inşa edilmiş olabileceği söylenebilir. Tek gözlü köprünün kademeli yükselen yuvarlak bir kemeri vardır. Moloz ve kesme taştan yapılmış bu köprü, bugün halen kullanılır.
Yoldere Köyü Köprüsü
Hopa’ya bağlı Yoldere köyünde bulunan tarihi köprünün 18. yüzyılda inşa edildiği düşünülür. Yuvarlak ve eğimli kemeri ile tek gözü olan köprü, moloz ve kesme taştan örülmüştür. Araç ve yaya kullanımına açık olan bu yapı, yemyeşil bitkilerle sarmalanmış olup hoş bir görüntüye sahiptir.
Sugören Köyü Köprüsü
Hopa’ya yaklaşık 1 km uzaklıkta konumlu Sugören köyündeki tarihi köprünün kitabesi yoktur. Dere üzerine kurulmuş bu yapı, moloz ve kesme taş kullanılarak inşa edilmiştir. Tek gözü ve eğimli, yuvarlak bir kemeri vardır. Yaya kullanımına uygun olan Sugören Köyü Köprüsü, bugün hala işlevini muhafaza eder. İlkbahar gelince köprünün kemerinden sarkan sarmaşıklar, güzel bir görüntü yaratır.
Köprülü Köyü Camii
Şavşat’ın Köprülü köyünde yer alan tarihi caminin kitabesi yoktur; ancak mimari özelliklerine bakılarak 16 yüzyılda yapıldığı söylenir. Moloz taştan yapılma kutsal mekan, bu bölgede yapılan ilk camilerden biri olarak kabul edilir. Yuvarlak kemerli ahşap kapıya sahip olan Köprülü Köyü Camii, günümüze sağlam bir şekilde ulaşmıştır ve ibadete açıktır.
Civarhisar Kalesi
Şavşat’a bağlı Sebzeli köyü mevkiinde çevresine hakim bir tepede kurulmuş olan Civarhisar Kalesi’nin Orta Çağ’a ait olduğu tahmin edilir. Birbirine yakın iki kulede meydana gelen bu yapı, moloz taştan inşa edilmiştir. Kuleler, bir bölümü ile ayakta kalabilmeyi başarmıştır. Tarihi yapı, günümüzde bakımsız olsa da güzel manzarası ile ziyaret edilebilir.
Parih Kalesi
Parih Kalesi, Şavşat’ın Taşköprü köyünde, doğal bir kayalık üzerine yerleştirilmiştir. Kalenin Orta Çağ’da Bagratlılar Hanedanı zamanında inşa edildiği düşünülür. Bulunduğu konum itibari ile çevresini tamamen gören bir noktadadır. Kule ve surlar, kısmen ayakta olan Parih Kalesi geniş açılı manzarası ile görülmeye değerdir.
Eskikale Köyü Kalesi
Eskikale köyü, Şavşat ilçesinde yer alır. Bagratlılar Hanedanı zamanında Orta Çağ’da yapıldığı tahmin edilen kale, su sarnıcı ve şapele sahiptir. Moloz taştan inşa edilen tarihi yapı, bölgeye hakim bir doğal kayalık üzerine yerleştirilmiştir. Kalenin eteğinde, moloz taştan yapılmış tonozlu iki yapı kalıntısı daha bulunur. Eskikale Köyü Kalesi, su sarnıcı, şapel ve sur kalıntıları bugüne kadar gelebilmiştir.
Küplüce Köyü Kilisesi
Şavşat’ta yer alan Küplüce köyündeki tarihi kilisenin inşa kitabesi yoktur. Moloz taştan yapılma kutsal mekanın Orta Çağ’dan günümüze ulaştığı tahmin edilir. Küplüce Köyü Kilisesi, koruma altına alınmıştır. Bakımsız ve terk edilmiş durumda olsa da tarihi yapılara meraklı olanların görmek isteyeceği yerlerden biridir.
Söğütlü Şatosu
Şavşat’în Söğütlü Mahallesinde konumlu olan ve adını da buradan alan tarihi şato, 1833 senesinde inşa edilmiştir. Kent Rus işgali altındayken yangın sebebiyle zarar gömüş olan yapı, kesme ve moloz taştan örülmüş duvarları ve yuvarlak kemerli ahşap kapısı ile dikkat çekicidir. Çevredeki tarihi yapılara kıyasla farklı bir plana sahip olan Söğütlü Şatosu, günümüze bütünlüğünü koruyarak ulaşmıştır.
Meydancık Kemer Köprüsü
Şavşat’ın 33 km uzağındaki Meydancık (İmerhev) köyünde Bocanat Deresi üzerinde kurulmuş olan kemer köprü, taştan inşa edilmiştir. Tek gözü olan tarihi yapının ne zaman inşa edildiği bilinmez. Basık bir kemeri olan Meydancık Kemer Köprüsü, bugüne kadar sağlam bir şekilde gelebilmiş olup hala işevini korur.
Esbeki Manastır Kompleksi
Esbeki Manastır Kompleksi, Yusufeli’nin Darıca köyünde, aynı isimli kalenin batısında konumludur. Şapel, kilise, manastır ve gözetleme kulesinden meydana gelen bu kompleksin inşa kitabesi yoktur; ancak yapı özellikleri, 9. yüzyılı işaret etmektedir. Bazilika şeklinde planlı manastır kilisesi, tek nefli ve tonozlu şapel, gözetleme kulesi ve yapı topluluğunu çevreleyen sur kalıntıları, günümüze kadar gelebilmiştir.
Tekkale Köyü Kalesi
Tarihi yapı, Yusufeli ilçesinde Tekkale köyünün yüksek bir noktasında konumludur. İnşa zamanı belli olmayan yapının Bagratlı Hanedanı zamanında, Orta Çağ’da yapıldığı ön görülür. Kalenin doğusunda, kesme taştan yapılmış ve sağlam durumda olan bir şapel bulunur. Doğal kayalık üzerine yerleştirilmiş kalenin gözetleme kulesinin bir kısmı ayakta kalabilmeyi başarmıştır.
Demirkent Köyü Kalesi
Yusufeli’ne bağlı, eski adı Erkinis olan Demirkent köyünde konumlu tarihi kale, etrafını oldukça iyi gören yüksek bir noktada kurulmuştur. Yaklaşık 1700 metre rakımlı bir tabii kayalık üzerindeki yapının, Orta Çağ’a ait olduğu düşünülür. Moloz taştan örülmüş duvarları kısmen ayakta olan Demirkent Köyü Kalesi, köyün 16 km uzağındadır.
Hamzet Kilisesi
Yusufeli’nin Bağözü Mahallesinde yer alan Hamzet Kilisesi, Çoruh Nehri’nin güneyindeki yüksek kayalıklar üzerine kurulmuştur. Dikdörtgen planlı kutsal mekanın inşa kitabesi yoktur. Kilisenin içi ve dışı beşik tonozlu olarak tasarlanmıştır. Günümüze harap bir şekilde ulaşmış kilise, moloz taştan yapılmıştır.
Bahçeli Köyü Kalesi
Yusufeli, Bahçeli köyü mevkiinde yer alan tarihi kalenin Bagratlılar Dönemi’nde ait olduğu tahmin edilir. Derin bir vadinin yüksek ve sarp kayalığına yerleştirilmiş Bahçeli Köyü Kalesi, uzun bir gözetleme kulesi bulunur. Dikdörtgen burçları yıkılmış durumda olsa da sur kalıntıları ve gözetleme kulesi ile günümüze kadar gelebilmiş bu yapı, hoş bir manzaraya hakimdir.
Bostancı Köyü Kalesi
Yusufeli’nin Bostancı köyünde konumlu bu kale, iki vadi arasından akıp giden Barhal Deresi’nin çevreleyen kayalık üzerine yerleştirilmiştir. Moloz taştan yapılmış olan Bostancı Köyü Kalesi’nin gözetleme amacı ile inşa edildiği söylenebilir. Kaleyi koruyan sur kalıntıları, günümüze kadar ulaşmıştır.
Esbeki Kalesi
Yusufeli’ne bağlı Darıca köyünde yer alan Esbeki Kalesi, manastır kompleksi ile beraber sarp bir kayalık üzerine kurulmuştur. Kitabesi olmayan yapının 9. yüzyılda Bagratlılar tarafından inşa edildiği tahmin edilir. Sur ve yapı kalıntıları ile bugüne gelebilmeyi başarmış olan kaleye ulaşmak biraz zordur.
Esendal Camii
1818 senesine ait Esendal Camii, Yusufeli’ne yaklaşık 22 km uzaklıktaki Esendal köyünün merkezinde konumlanmıştır. Muhammed Bey’in yaptırmış olduğu kutsal mekan, taştan inşa edilmiştir. Cami, ahşap işlemelerle süslenmiş, özenli el işçiliğiyle bezenmiştir. Özgün halini büyük ölçüde koruyarak bugüne kadar gelebilmiş olup hala ibadete açıktır.
Murgul Kemer Köprüsü
Murgul Deresi üzerinde yer alan kemer köprüsü, Borçka - Murgul yolunun 5. km’sindedir. Kitabesi olmayan ve 18. yüzyılda yapıldığı tahmin edilen Murgul Kemer Köprüsü, tek göze ve eğimli bir kemere sahiptir. Yemyeşil bitkilerle sarmalanmış köprü, hayranlık uyandırır. Yapı halen ayaktadır ve yayalar tarafından kullanılır.
Kokulet Deresi Köprüsü
Murgul’un Korucular köyünden geçen Kokulet Deresi üzerindeki tarihi köprünün kitabesi olmadığı için inşa zamanı bilinmez. Günümüze sağlam bir şekilde ulaşmış olan ve yayalar tarafından kullanılan bu yapı, tek gözlü ve yuvarlak kemerlidir. Bitkilerle çevrelenmiş, yeşermiş Kokulet Deresi Köprüsü, moloz ve kesme taştan inşa edilmiştir.
Arslanlı Camii
1520 tarihli bir kitabeye sahip olan Arslanlı Camii, Murgul, Başköy’ün Arslanlı Mahallesinde yer alır. Oldukça sade bir görüntüye sahip olan kutsal mekan, bu bölgede inşa edilmiş ilk camilerden biri olarak bilinir. Küçük bir mescidi andıran Arslanlı Camii’nin minaresi ve son cemaat yeri yoktur. Tarihi ibadethane, günümüzde de işlevini korur.
Karagöl-Sahara Milli Parkı, Şavşat’ın kuzeyinde yer alır. Sahara Yaylası ve Karagöl olmak üzere iki kısımdan oluşan tabiat harikası, gezginlerin ilk durağı olabilir. Büyük bir kısmı ladin ve köknardan oluşan ormanlarla çevrili Karagöl’ün çevresi, piknik, fotoğraf ve doğa yürüyüşü için muazzam bir seçimdir. Sahara kısmında ise yemyeşil bir örtü ile kaplanmış sınırsız bir güzellik bulunur. Kamp için uygun alanlara sahip olan milli parkta, her sene festival düzenlenir.
Cehennem Deresi Kanyonu
Türkiye’deki en büyük kanyonu olan Cehennem Deresi Kanyonu, Ardanuç ilçesinde yer alır. 6 metre derinliğe sahip eşsiz güzellik, yaklaşık 500 metre sonunda Ardanuç Deresi’ne kavuşur. Bu muazzam kanyon, zorlu bir doğa yürüyüşü ve tırmanış eşliğinde, bazen bir kişiye dahi yol vermeyecek kadar daralır. Dünyanın sayılı kanyonlarından biri olan Cehennem Deresi, kanyon sporları ve fotoğrafçılığa elverişlidir.
Tibeti Kilisesi
Şavşat’ın Cevizli köyünde bulunan ve Cevizli Kilisesi olarak da bilinen kutsal mekan, 899 - 914 seneleri arasında Bagratlı Hanedanı zamanında yaptırılmıştır. İslamiyetin kabul edilmesine dek özellikle 11. yüzyıl sonrasında önemli bir din merkezi olarak kullanılmış, daha sonra camiye dönüştürülmüştür. 1880’li yıllarda yıldırım düşmesi nedeniyle zarar gören Tibeti Kilisesi, zaman yenik düşerek görkemli görüntüsünü yavaş yavaş kaybetmiştir. Hala ayakta duran kalıntıları bile muazzam bir taş işçiliği örneğidir.
Mencuna Şelalesi
Mençuna Şelalesi adıyla da bilinen eşsiz güzellik, Kamilet mevkiindedir. Arhavi’ye yaklaşık 17 km mesafededir. Yemyeşil örtüyle kaplı sarp kayalıklardan bütün görkemi ile yeryüzüne dökülen tabiat harikası, çevresinde barındırdığı mesirelikte kamp, piknik ve dinlenme imkanı sunar. Mencuna Şelalesi’nin yakınlarındaki bungalovlarda konaklama yapılabilir.
Ortacalar Çifte Köprüler
Arhavi’nin doğal güzelliği içinde muazzam bir detay olan Ortacalar Çifte Köprüler, 18. yüzyılda inşa edilmiştir. Osmanlı Dönemi’nden kalma iki köprü de tek gözlü ve yuvarlak kemerli tasarlanmış olup taştan yapılmıştır. Arhavi Deresi üzerindeki Çifte Köprüler, hala ayaktadır.
Ciro Şelalesi
Ciro Şelalesi, Yusufeli ilçesinde yer alan muhteşem güzelliklerden biridir. Kaçkar Dağları’nın eteklerinden, yaklaşık 166 metre yükseklikten kayalıkların yarattığı basamaklar arasında süzülerek yeryüzüne karışır. Şelalenin büyüleyici görüntüsüne şahit olmak için İntkor Yaylası seyir alanı olarak kullanılabilir.
Barhal Kilisesi
Yusufeli’ndeki tarihi yapılardan biri olan Barhal Kilisesi, Altıparmak köyündedir. 9. yüzyılda inşa edilmiş kutsal mekan, yuvarlak kemerli pencereleri, üç nefli bazilika tasarımı ile gösterişli bir görüntüye sahiptir. Yeşilliklerin içinde yükselen kilise, 1677 yılından sonra camiye dönüştürülmüş olup günümüzde hala kullanılır.
Maral Şelalesi
Maçahel (Macahel) Vadisi’nin güzelliklerinden biri olan Maral Şelalesi, aynı ismi taşıdığı köyde, Borçka’da bulunur. Yaklaşık 35 metre yükseklikten süzülüp yeryüzüyle buluşan bu güzellik, yemyeşil ağaçların arasından gelerek tablo gibi bir görüntü oluşturur.
Maçahel Vadisi
Maçahel Vadisi, Borçka ilçesinde konumlu bir tabiat harikasıdır. Yeşilin tüm tonlarını bir araya toplayan bu güzellik, Karçal Dağlarının yamacındadır. UNESCO tarafından Dünya Biyosfer Rezerv Alanı olarak belirlenmiş, anıt ağaçları, zengin bitki örtüsü ve faunası ile geniş bir alana yayılmıştır.
Oksijeni bol, su kaynakları açısından şanslı, yeşile doymuş bu yer, Macahel ya da Camili köyü olarak adlandırılır. Burada üretilen balın lezzeti bir başkadır. Doğanın kalbinde, büyüleyici güzelliklere sahip olan vadi, tabiat aşıklarının rotaları arasında olmalı.
Deliklikaya Şelalesi
Deliklikaya Şelalesi, Murgul’a bağlı Başköy’de bulunan bir tabiat harikasıdır. Yaklaşık 7 metre yüksekten süzülen şelale, üzerine çarptığı kayayı aşındırarak bir delik oluşturmuş, bu muazzam buluşma, harikulade bir görsel şölen yaratmıştır. Deliklitaş Şelalesi olarak da anılan benzersiz oluşum, tabiat tutkunlarının mutlaka görmek isteyeceği el değmemiş bir güzelliktir.
Kamilet Vadisi
Arhavi ilçesinin büyüleyici güzelliği Kamilet Vadisi, zengin florası ve faunası ile doğaseverlerin görmek isteyeceği yerlerden biridir. Vadi, Kamilet Deresi, Ballı Dere gibi Çoruh Nehri’nin kolları ile bereketlenir. Mencuna Şelalesi, Kamilet içinde yer alır. Burada vadiye bakan konaklama yerleri, kamp ve piknik alanları bulunur.
Karçal Dağları
Artvin’in merkezine yaklaşık 25 km uzaklıktaki Karçal Dağları, doğa tutkunlarının görmek isteyeceği güzellikleri barındır. Zengin bir ekosisteme sahip olan Karçal, pek çok havyanın da yuvasıdır. Şelale, dere ve göllerle bereketlenen yamaçları, küresel düzeyde koruma önceliğine sahip bölgeler arasında, Kafkasya ve Kuzey Anadolu Ilıman Kuşak Ormanları içinde bulunur. Doğa yürüyüşü için muazzam parkurlara sahip olan ve Borçka ilçesinden ulaşılabilen Karçal Dağları’nın etekleri güz ayları tablo gibi bir görüntü oluşturur.
Papart Vadisi
Şavşat’ın doğal alanı olan Papart Vadisi, Meydancık mevkiinde, Karçal Dağlarının üzerinde yer alır. El değmemiş vadide, tüm güzelliği ile bereket dağıtan Papart Deresi, buraya ayrı bir güzellik katar. Değişen yüksekliği sayesinde zengin bir bitki örtüsü ve faunaya ev sahipliği yapar. Yabani hayvanlara yuva olan vadide, yaklaşık 70 kadar endemik bitki türü keşfedilmiştir. Ahşap yayları evleri ve kamp alanlarının yer aldığı Papart Vadisi, doğa tutkunlarının gezi listesinde yer almalı.
Maden Köyü
Eski adı ile Bazgiret köyü, Şavşat ilçesine yaklaşık 27 km uzaklıktadır. Karçalların doğusunda kalan Maden Köy, ortalama 1900 metre rakımı ile temiz hava kaynağıdır. Ahşap yayla evlerinin bulunduğu köyde hala bozulmamış olan yayla yaşamını tecrübe edebilmek mümkün... İlkbaharın gelmesiyle yeşilin türlü tonlarına bürünen yaylaları, deresi ve şelaleleri doğa aşıklarını cezbeden güzelliklere sahiptir. Özellikle yaz aylarında Şavşat’a gelenlerin burayı mutlaka ziyaret etmeleri önerilir.
Balık Gölü
Balık Gölü, Şavşat’ın Pınarlı köyünde yer alır. Balıklı Göl olarak da anılır. Çevresi alabildiğine yeşil olan bu güzellik, zengin bir ormanlığın ortasında huzur dolu bir manzara yaratır. Etrafı, kamp ve piknik için son derece müsaittir. Gölün yanında ahşaptan yapılma bir kafe bulunur. Trekking etkinliklerinin Şavşat’taki duraklarından biri olan Balıklı Göl, buraya gelmiş tüm tabiat tutkunlarının gezi rotasında yer almalı.
Kocabey Kışlası
Şavşat’ın 15 km uzağında, Karagöl-Sahara Milli Parkı sınırları içinde yer alan Kocabey Kışlası, ahşap evleri ile dikkat çeken bir doğa turizm merkezidir. Çadırlı ve karavanlı kampa uygun olan yayla, doğal su kaynaklarının dolaştığı yemyeşil bir alana yayılır. Her yaz pek çok tabiat aşığını ağırlayan Kocabey Kışlası, huzur dolu manzarası ile hayranlık uyandırır.
Gorgit Yaylası
Borçka’yı süsleyen Macahel (Maçahel) Vadisi’nde bambaşka bir güzelliktir Gorgit Yaylası. Deniz seviyesinden yaklaşık 1700 metre yüksekte saklanmış olan doğa harikası, bir kartpostalın içindeymiş gibi hissettirir. Su kaynaklarının dolaştığı yeşil örtü üzerinde ahşaptan yapılma yayla evlerinin bulunduğu, doğanın sınırsızlığını vurgulayan Gorgit, çevre sakinleri tarafından diğer yaylalara giderken bir durak olarak kullanılır.
Buraya araçla gitmek mümkün olmadığı için yaklaşık 2 saatlik bir doğa yürüyüşü ile ulaşım sağlanır. Yaylada konaklama için pansiyon da bulunur. Gorgit’e çıkış yolu üzerindeki orman, yabani hayvanlara yuva olduğu için rehber ya da çevreye hakim kişilerden yardım alınması önerilir.
Esenköy Camii
Esenköy Camii, Murgul - Esenköy mevkiindedir. Çatısından duvarlarına kadar ahşap olan kutsal mekan, 1863 senesinde yapılmıştır. Minaresi olmayan tarihi caminin dışı yeşile boyanmıştır.
Yeni Rabat Kilisesi
Yeni Rabat Kilisesi, inşa tarihi net olarak bilinmeyen bir Orta Çağ kilisesidir. Ardanuç’a bağlı Bulanık köyünde yer alan tarihi ibadethane, kasnaklı kubbesi, üçgen nişleri ve bitki motifli süslemeleri ile dikkat çeker. Hala ayakta olan Rabat Kilisesi, kullanılmadığı için bakımsız durumdadır.
Bilbilan Yaylası
Artvin ve Ardahan arasında sınır olan Bilbilan Yaylası, Ardanuç sınırları içindedir. Cenneti andıran görüntüsüyle yaklaşık 3 bin metre yüksekliktedir. Zengin bir bitki örtüsü ile kaplı olan yayla, yaz boyunca ziyarete uygundur. Ağustos aylarında düzenlenen yayla festivali, geleneksel yayla evleri, berrak su kaynakları ve bol oksijenli havası doğaseverlerin ilgisini çeker.
Şavşat Kalesi
İlçe merkezine yaklaşık 4 km uzaklıkta bulunan Şavşat Kalesi, 10. yüzyılda, Bagrat Krallığı zamanında inşa edilmiştir. 16. yüzyılda Osmanlılar Dönemi’nde büyük bir onarıma tabi tutulmuş, 18. yüzyıla kadar kullanılmıştır. Satlel Kalesi adıyla da bilinen tarihi yapıda, kilise, su sarnıcı ve zindan kalıntıları görülebilir.
Kocabey Camii
Osmanlı Dönemi camilerinden biri olan Kocabey Camii, 1890 yapımıdır. Şavşat’ın Kocabey köyünde yer alan tarihi cami, kesme taştan yapılmış, kırma çatı ile örtülmüştür. Kutsal mekanın dış cephesinde ağaç üzerine işlenmiş ay yıldız kabartması dikkat çekicidir. Bugüne dek birkaç kez onarımdan geçen ibadethane, hala kullanılır.
Köprülü Kilise
Köprülü Kilise, Şavşat’a bağlı Köprülü köyündedir. İnşa tarihi net olarak bilinmeyen kutsal mekan, günümüze sadece duvar kalıntıları ile gelebilmiştir. Taş işleme örnekleri, kalıntıları arasından dahi görülebilen kutsal mekan, tarihi yapılara ilgi duyanların görmek isteyeceği yerlerdendir.
Dört Kilise
Dört Kilise, Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale köyünde bulunur. 9. yüzyılda Gürcü Krallığı zamanında inşa edilmiştir. Ağaçlarla bezeli alanda yer alan bir komplekstir. Manastır, şapel, çan kulesi, yemekhane gibi bölümlerden oluşur. Dört Kilise, kullanılmadığı ve bakımsız kaldığı için yıkık durumdadır. Bu haliyle dahi gösterişli duran tarihi mekanın rahibe okulu olarak yapıldığı tahmin edilir.
Demirkent Camii
Demirkent Camii, Yusufeli ilçesinde yer alır. Eski adı Erkinis olan Demirkent köyündedir. Tarihi ibadethanenin inşa tarihi net olarak bilinmemekte, yapısal özellikleri incelendiğinde ise kiliseden camiye dönüştürüldüğü tahmin edilmektedir. Ahşap tavanı ve minberi süslemelerle bezeli olan tarihi mekan, kırma çatı ile örtülüdür.
İbrikli Kilisesi
Artvin’in tarihi kiliselerinden biri olan İbrikli Kilisesi, Borçka’da, İbrikli köyünde yer alır. Bagrat Krallığı zamanında inşa edildiği tahmin edilen kutsal mekanın yapım zamanı bilinmemekte. Günümüze yıkık bir durumda ulaşmışsa da yapı kalıntıları arasında freskler, kabartmalar görülebilir. Ağaçların sarmaladığı kilise, doğa ile bütünleşmiş hoş bir görüntü oluşturur.
Muratlı Camii
Borçka’ya bağlı Muratlı köyünde bulunan Muratlı Camii, 1846’da yapılmış bir Osmanlı Dönemi eseridir. Ahşap cami, iç mekanda oyma ve kalem işi bezemeleriyle süslenmiştir. Ahşap minaresi yıkıldığı için 1979’da camiye taş bir minare eklemiştir. Kutsal mekanın üzeri kiremit çatı ile kaplıdır ve hala ibadete açıktır.
Porta Manastırı
Porta Manastırı, şehir merkezindeki Pırnallı köyünde yer alır. 896-918 tarihleri arasında inşa edildiği tahmin edilen kutsal mekan, çan kulesi, şapel ve çeşmeye sahiptir. Bagrat Krallığı zamanında yapılmış önemli bir dini merkez olarak kullanılmışsa da günümüzde harap bir durumdadır.
Opiza Manastırı
Opiza Manastırı, şehir merkezinde yer alan Bağcılar köyünde bulunur. Günümüze yıkık bir halde ulaşmış olan kutsal mekanın, inşa tarihi bilinmiyor. Yeşillikler içinde bulunan ve Artvin’in muazzam doğası ile bütünleşmiş olan manastırın, İberya Krallığı zamanında yapıldığı tahmin ediliyor.
Dolishane Kilisesi
Diğer adı ile Hamamlı Kilisesi, Artvin’in merkezine bağlı Hamamlı köyündedir. Bagrat Kralı Sumbath tarafından 10. yüzyılın ortalarında inşa ettirilmiştir. 16. yüzyılda camiye dönüştürülen kutsal mekan, güneş saati ve zengin kabartmalarla süslenmiştir. Günümüzde kullanılmayan Dolishane Kilisesi, bakımsız durumdadır.
Orta Hopa Camii
Hopa’nın Orta Mahallesinde yer alan Orta Hopa Camii, 18. yüzyılın son çeyreğinde tarihlendirilir. Kesme ve yontu taşından yapılmış olan kutsal mekan, tek şerefeli, taş bir minareye sahiptir. Mahfil, mihrap ve tavanında süslemeler olan tarihi ibadethane, 1994’te onarımdan geçmiş olup hala ibadete açıktır.
İskender Paşa Camii
Ardanuç ilesinin merkezinde konumlu İskender Paşa Camii, ilk kez 7. yüzyılda Araplar tarafından inşa edilmiştir. 1551 senesinde tamamen yenilenen ve aynı adlı külliyenin bir parçası olan bu cami, Erzurum Beylerbeyi İskender Paşa tarafından yaptırılmıştır. Artvin’in ilk camilerinden biri olarak kabul edilir. İç mekanı özenli bir işçilikle süslenmiş, kalem işi ve ahşap oymalarla bezenmiştir. Külliye dahilindeki medrese ve arastanın bir kısmı günümüze ulaşamamıştır. Çeşme ve türbeler ise cami ile beraber ayaktadır. Türbeler, caminin batısında yer alır. Hatice Hanım, Ali Paşa ve Süleyman Paşa Türbeleri, 18. yüzyılda yapılmıştır.
Aydın Köyü Aşağı Camii
Eski adı Danzot olan Aydın köyü, Ardanuç ilçesine bağlıdır. 1756 tarihli Aşağı Camii, aynı köyde yer alan Yukarı Camii’nin yakınındadır. Dış mekanda herhangi bir süslemeye sahip olmayan ibadethanenin en dikkat çekici özelliği ahşap minaresidir. Silindir şeklinde yapılmış minare konik bir sac ile örtülmüştür. Tarihi cami, hala ayaktadır ve ibadete açıktır.
Bereket Köyü Camii
Bereket köyü, Ardanuç ilçesine bağlıdır. Tikmanet mevkiinde yer alan tarihi caminin kitabesi olmadığı için inşa zamanı belli değildir. 19. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen kutsal mekan, taştan yapılmış, ahşap detaylarla zenginleştirilmiştir. Sade bir görüntüye sahip olan caminin tek şerefeli bir minaresi vardır. Sağlam bir halde günümüze gelebilmiştir ve hala işlevini sürdürür.
Aydın Köyü Yukarı Camii
Ardanuç’un eski adı Danzot olan Aydın köyünde konumlu tarihi camilerinden biridir. Aşağı Camii yakınlarında yer alan kutsal mekanın kitabesi olmadığı inşa tarihi bilinmez; ancak Aşağı Camii ile benzerlik göstermesinden dolayı 18. yüzyıla ait olduğu tahmin edilir. Sade bir görüntüye sahip olan Aydın Köyü Yukarı Camii, mahfil ve çatı arasında ahşap dikmelerle desteklenmiştir. Minaresi de ahşap olan tarihi ibadethane, hala ayaktadır ve işlevine uygun olarak kullanılır.
Aydın Köyü Kilisesi
Ardanuç’un Aydın (Danzot) köyünde yer alan 1843 tarihli kilise, taştan inşa edilmiştir. Özenle işlenmiş kitabesi ve duvarları ile ayakta kalabilmeyi başarmış kutsal mekan, bakımsız ve harap vaziyettedir. İç mekanda, alçıdan yapılmış melek heykelleri ve fresk kalıntıları görülebilir. Ermeni kilisesi olarak inşa edilmiş olan Aydın Köyü Kilisesi, koruma altına alınmıştır.
Ortacalar Merkez Camii
Arhavi ilçesine bağlı Ortacalar köyünde yer alan tarihi cami, 1757 senesinde inşa edilmiştir. Caminin ahşap tavanı ve minberi muazzam bir işçilikle süslenmiştir. Taştan yapılan kutsal mekan, kırma çatı ile örtülmüştür. Farklı zamanlarda onarımdan geçerek bugüne gelebilmiş yapının tek şerefeli minaresi, 1955 yılında inşa edilmiştir. Ortacalar Merkez Camii, halen ibadete açıktır.
Kireçli Köyü Camii
Kireçli köyü, Arhavi ilçesine yaklaşık 10 km uzaklıktadır. 1880 yılına ait tarihi cami, kesme taştan inşa edilmiştir. Kırma çatı ile örtülmüş kutsal mekanın alçıdan yapılma bir mihrabı vardır. Yuvarlak kemerli giriş kapısına sahip Kireçli Köyü Camii, günümüze kadar birkaç kez onarımdan geçirilmiştir ve hala ibadete açıktır.
Dikyamaç Köyü Camii
Arhavi’ye bağlı Dikyamaç köyünde yer alan cami, 1894 senesinde inşa edilmiştir. Taştan yapılan kutsal mekanın mihrap, minber ve tavanı süslemelerle donatılmıştır. Hala ibadete açık olan Dikyamaç Köyü Camii, sağlam bir şekilde bugüne kadar gelebilmiştir.
Ulukent Köyü Camii
Eski adı Pliarget olan ve Ulukent köyünde yer alan tarihi caminin kitabesi olmadığı için inşa zamanı net değildir. 19. yüzyılın başında yapıldığı tahmin edilen tarihi ibadethaneye 1896 senesinde son cemaat bölümü ilave edilmiştir. Taştan yapılan cami, ahşap detaylarla süslenmiştir. Ana kapısı, yuvarlak kemerlidir. Yakın zamanda onarılan ve ibadete açık olan Ulukent Köyü Camii’nin minaresi tamamen yenilenmiştir.
Artvin Kültür Evi
Şehir merkezindeki Orta Mahallesinde yer alan Artvin Kültür Evi, 1799 senesinde Bicanoğlu Yahya Ağa tarafından inşa ettirilmiş tarihi bir konakta ziyaretçilerini karşılar. Üç katlı tarihi mekan, taş ve ahşaptan yapılmıştır. Konağın içi çeşitli süslemelerle bezenmiştir. Yakın tarihte restore edilmiş olan Artvin Kültür Evi, yöresel lezzetlerin tadılabileceği bir restoran olarak ziyaret edilebilir.
Çarşı Camii
Diğer adı ile Merkez Camii, Artvin’in merkezindeki Çarşı Mahallesinde yer alır. 1861 senesinde ibadete açılmış olan tarihi cami, 1958 senesinde minare, mihrap ve minberi korunarak yeniden inşa edilmiştir. Mihrabı çiniyle kaplı, pencere kenarları kalem işi ile bezelidir. Minberi ahşap olan Çarşı Camii’nin minaresi tek şerefelidir.
Artvin Kent Ormanı
Artvin Kent Ormanı, şehir merkezine bağlı Balcıoğlu Mahallesi mevkiinde konumludur. Her mevsim bir başka güzelliğe bürünen, ladin, köknar ve çam ağaçlarının yaygın olduğu ormanlık, hayvanların da yaşam alanıdır. Bol oksijen eşliğinde doğa yürüyüşü yapmak isteyenlerin mutlaka ziyaret etmesi gereken bu alanda, restoran ve piknik yerleri bulunur.
Salih Bey Camii
Salih Bey Camii, Artvin’in merkezinde Çayağzı Mahallesinde yer alır. Çayağzı Camii adıyla da anılan kutsal mekan, 1792 senesinde tarihlendirilir. Artvin (Livane) sancak beyi Salih Bey tarafından yaptırılmıştır. Şadırvan ve çeşmeye sahip olan tarihi ibadethane, tuğladan inşa edilmiştir. 1980’li yıllarsa elden geçirilmiş olup hala ibadete açıktır.
Orta Mahalle Camii
Artvin’in merkezindeki Orta Mahallesinde yer alan tarihi caminin kitabesi olmadığı için inşa zamanı belli değildir. Mimari özelliklerine bakılarak 18 ya da 19. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilir. Şadırvanı ve haziresi olan Orta Mahallesi Camii’nin minaresi yoktur. Birkaç kez onarımdan geçen ibadethane, halen işlevini muhafaza eder.
Zeytinlik Köyü Camii
1857 tarihli Zeytinlik Köyü Camii, Artvin’in merkezinde konumludur. Tarihi cami, Saliha Hanım tarafından kesme taştan yaptırılmıştır. Pencere ve kapıları ahşap olan caminin, sonradan eklenmiş beyaz bir minaresi vardır. Deriner Barajı’nın taşması nedeniyle su altında kalan köyle beraber bu camii de köyün yüksek bir noktasına taşınmıştır.
Zeytinlik Köyü Yukarı Türbe
Artvin’in merkezindeki Zeytinlik köyünde yer alan Yukarı Türbe’nin inşa zamanı belli değildir. Kubbeli kümbet olarak tasarlanmış tarihi yapı, taştan inşa edilmiştir. Günümüze kadar gelebilmişse de bakımsız durumda olan kutsal mekanın iyi durumda olan dış cephe taşları köy camisinin inşası için sökülmüştür. Türbenin kime ait olduğu bilinmemektedir.
Zeytinlik Köyü Aşağı Türbe
Artvin’in merkezindeki Zeytinlik köyünde konumlu Aşağı Türbe, Yukarı Türbe gibi taştan inşa edilmiş, kubbe ile örtülmüştür. Kitabesi olmayan tarihi mekanın Yukarı Türbe ile aynı zamanda yapıldığı tahmin edilir. Bazı yapı unsurları buradan sökülerek Zeytinlik Köyü Camii’ne götürülmüştür. Bütünlüğünü korumuş olan türbe, günümüzde bakımsız durumdadır.
Sarıbudak Köyü Şehitliği
Şehir merkezinden yaklaşık 60 km uzaklıkta konumlu Sarıbudak (Melo) köyünde yer alan şehitlik, 1. Dünya Savaşı (1915) esnasında hayatını kaybeden 9 asker adına 1997 senesinde 211. Hudut Alay Komutanlığı tarafından yaptırılmıştır. Hudut karakolunda şehit düşenler için düzenlenen anma törenleri ile pek çok kişi isimsiz mezarların başında dua eder.
Aşağı Camii
Aşağı Camii, Borçka’nın Yeniyol Mahallesinde konumludur. 19. yüzyıla ait olduğu tahmin edilen kutsal mekanın kitabesi yoktur. Tuğla ve ahşaptan inşa edilmiş tarihi cami, dıştan sıva ve boya ile kapatılmış, üzeri kırma çatı ile örtülmüştür. Yuvarlak kemerli pencerelere ve vitraylı camlara sahiptir. Tek şerefeli minaresi tamamen yenilenmiş olan bu cami, hala ibadete açıktır.
Düzköy Cevizli Mahallesi Camii
Borçka, Düzköy’ün Cevizli Mahallesinde konumlu tarihi cami, neredeyse tamamen ahşaptır. Kutsal mekan, fazla büyük olmamasına rağmen iç mekanda kullanılan oyma, bezeme ve süslemeleri oldukça dikkat çeker. Tarihi Düzköy Camii, bodrum katı dahil olmak üzere üç katlıdır. Borçka’nın merkezine yaklaşık 9 km uzaklıkta konumlu ibadethanenin kitabesi yoktur; ancak 19. yüzyılın sonunda inşa edildiği söylenir. Onarımlarla hala ayakta olan ve işlevini koruyan ahşap caminin, minaresi yoktur.
Düzköy Merkez Mahallesi Camii
Borçka’nın Düzköy mevkiinde yer alan ahşap camilerden biri de Merkez Mahallesindedir. 1850 tarihine ait kutsal mekan, Cevizli Mahallesindeki camiden daha zengin süslemelere sahiptir. Mihrabı ve minberi ince ince işlenmiş, merdiven saçakları oymalarla bezenmiş ve renklendirilmiştir. Tarihi ibadethane korunarak bugüne dek ulaşmıştır ve halen ibadete açıktır.
Esenkıyı Köyü Camii
Esenkıyı Köyü Camii, Hopa’nın Esenkıyı köyüne bağı Yukarı Mahallede yer alır. 1861 - 62 yıllarında inşa edilmiş olan tarihi ibadethane, kubbelerle örtülüdür. Ahşap minberi ve giriş kapısı ile hayranlık uyandıran bu yapı, kesme taştan inşa edilmiştir. Birkaç kez elden geçirilerek bugüne kadar gelebilmiş olup hala ibadete açıktır.
Sundurma Mahallesi Camii
Hopa’nın Sundurma Mahallesinde konumlu tarihi cami, kagirden yapılmıştır. İnşa kitabesi olmadığı için yapım zamanı bilinmeyen cami, Osmanlı Dönemi mimari özelliklerini taşır. İbadethanenin üzeri düz bir çatı ile kapatılmıştır. Giriş kapısı, yuvarlak kemerli ve ahşaptır. Bugün hala işlevini koruyan Sundurma Mahallesi Camii’nin tek şerefeli bir minaresi bulunur.
Köprülü Köyü Camii
Şavşat’ın Köprülü köyünde yer alan tarihi caminin kitabesi yoktur; ancak mimari özelliklerine bakılarak 16 yüzyılda yapıldığı söylenir. Moloz taştan yapılma kutsal mekan, bu bölgede yapılan ilk camilerden biri olarak kabul edilir. Yuvarlak kemerli ahşap kapıya sahip olan Köprülü Köyü Camii, günümüze sağlam bir şekilde ulaşmıştır ve ibadete açıktır.
Küplüce Köyü Kilisesi
Şavşat’ta yer alan Küplüce köyündeki tarihi kilisenin inşa kitabesi yoktur. Moloz taştan yapılma kutsal mekanın Orta Çağ’dan günümüze ulaştığı tahmin edilir. Küplüce Köyü Kilisesi, koruma altına alınmıştır. Bakımsız ve terk edilmiş durumda olsa da tarihi yapılara meraklı olanların görmek isteyeceği yerlerden biridir.
Yavuzköy Seyir Terası
Şavşat Seyir Tepesi olarak da bilinen bu nokta, enfes bir doğa manzarası seyretmek isteyenlerin bir araya geldiği huzur dolu bir köşedir. İlçeden yaklaşık 6 km uzaklıkta, yaklaşık 1600 km rakıma sahip olan Yavuzköy, kartpostalı andıran muazzam görüntüsü ile tabiat tutkunlarını kendine hayran bırakır. Yavuzköy Seyir Terası’ında ahşaptan yapılma geleneksel bir yayla evi bulunur. Taze çay eşliğinde doğayı dinlenme imkanı sunan bu yerde yöreye özgü lezzetlerden tadabilmek mümkün…
Tepeköy Yaşam Kültürü Müzesi
Şavşat’ın 17 km uzağındaki Tepeköy’de bulunan Yaşam Kültürü Müzesi, kullanılmayan taş bir okulun dönüştürülmesiyle 2015 senesinde kurulmuştur. Şavşat’ın kültür ve geçmişine dair pek çok detaya yer veren müzede geçmişte kullanılan tarım ve el aletleri, ahşap Şavşat evi maketi, geleneksel giysiler sergilenir.
Altıparmak Tabiat Parkı
Altıparmak Tabiat Parkı, Yusufeli ilçesine yaklaşık 24 km uzaklıktadır. Dere ve buzul gölleri ile çevrili bu alan, zengin bir ekosisteme sahiptir. Doğa yürüyüşü, kamp ve piknik için uygun olan tabiat parkının eşsiz manzarası ve el değmemiş yapısı, görenlerde hayranlık yaratır. 2 bin hektarı aşan geniş bir alanı kapsayan tabiat parkı, doğa ile baş başa kalmak için muazzam bir noktadır.
Yaylalar Köyü
Yusufeli’ne yaklaşık 50 km uzaklıkta konumlu Yaylalar köyü, Hevek Deresi’nin dolaştığı yemyeşil toprakları ile ünlüdür. Trekking ve çadırlı kamp organizasyonlarının bu ilçedeki vazgeçilmez noktası olan bu köy, ilkbaharın toprağı ısıtmasıyla beraber doğayla buluşmak isteyen pek çok tabiat tutkununu buraya davet eder. Yaylalar köyünde, ilçe merkezinden minibüsle ulaşılabilir.
Kılıçkaya Camii
Yusufeli ilçesinin yaklaşık 22 km uzağındaki Kılıçkaya (Ersis) köyündeki yer alan cami, 1921 senesinde Ziğaporlu Ahmed Usta tarafından inşa edilmiştir. Köyün çarşısında bulunan camiye, yakın zamanda tek şerefli, taş bir minare eklenmiştir. Kutsal mekan taştan yapılmış olup özgünlüğünü günümüze kadar koruyabilmiştir.
Dilberdüzü
Dilberdüzü mevkii, yaklaşık 3 bin metrelik rakımı ile Kaçkar Dağlarının eteğindedir. Tırmanış ve doğa yürüyüşü için Yusufeli’nin popüler rotalarından biridir. Kaçkarlara tırmanan pek çok kişi, burada kamp kurarak vücutlarını yüksek oksijen seviyesine alıştırmaya çalışır. Yaz boyunca rengarenk çadırlarla bezenen Dilberdüzü’nde, eşsiz manzaraları seyre dalmak işten bile değil.
İnanlı Köyü Camii
Yusufeli’nde yer alan İnanlı Köyü Camii’nin kitabesi olmadığı için 19. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilir. Moloz taştan yapılan kutsal mekan, ahşap minber, mahfil ve tavanı ile dikkat çekicidir. Tarihi dokusunu günümüze kadar koruyabilmiş bu yapı, küçük bir mescit görünümündedir ve hala ibadete açıktır.
Bakırtepe Köyü Camii
Yusufeli’ne bağlı Bakırtepe köyünde yer alan 1869 tarihli cami, taştan inşa edilmiştir. İçi ahşap detaylarla bezeli kutsal mekanın mihrabı kesme taştan örülmüştür. Camiden bağımsız olarak planlanmış tek şerefeli minaresi ile günümüze gelebilmeyi başarmış bu yapı, özgün halindedir ve hala işlevini korur.
Yaylalar Köyü Camii
Yusufeli’ne bağlı Yaylalar köyünde konumlu tarihi cami, köyün en yüksek noktasında yer alır. 1891’de onarıldığına dair kitabeye sahip olan kutsal mekanın bu tarihten önce yaptırıldığı söylenebilir. Yaylalar Köyü Camii, kesme taştan yapılmıştır. Bugüne kadar birkaç kez tamir görmüş olsa da öğün bir şekilde günümüze kadar gelebilmiş olup hala ibadete açıktır.
Esbeki Manastır Kompleksi
Esbeki Manastır Kompleksi, Yusufeli’nin Darıca köyünde, aynı isimli kalenin batısında konumludur. Şapel, kilise, manastır ve gözetleme kulesinden meydana gelen bu kompleksin inşa kitabesi yoktur; ancak yapı özellikleri, 9. yüzyılı işaret etmektedir. Bazilika şeklinde planlı manastır kilisesi, tek nefli ve tonozlu şapel, gözetleme kulesi ve yapı topluluğunu çevreleyen sur kalıntıları, günümüze kadar gelebilmiştir.
Hamzet Kilisesi
Yusufeli’nin Bağözü Mahallesinde yer alan Hamzet Kilisesi, Çoruh Nehri’nin güneyindeki yüksek kayalıklar üzerine kurulmuştur. Dikdörtgen planlı kutsal mekanın inşa kitabesi yoktur. Kilisenin içi ve dışı beşik tonozlu olarak tasarlanmıştır. Günümüze harap bir şekilde ulaşmış kilise, moloz taştan yapılmıştır.
Esendal Camii
1818 senesine ait Esendal Camii, Yusufeli’ne yaklaşık 22 km uzaklıktaki Esendal köyünün merkezinde konumlanmıştır. Muhammed Bey’in yaptırmış olduğu kutsal mekan, taştan inşa edilmiştir. Cami, ahşap işlemelerle süslenmiş, özenli el işçiliğiyle bezenmiştir. Özgün halini büyük ölçüde koruyarak bugüne kadar gelebilmiş olup hala ibadete açıktır.
Karagöl
Murgul’a bağlı Damar köyü mevkiinde yer alan Karagöl, güzelliği ile büyüleyen tabiat harikalarından biridir. Çevresi alabildiğine ormanlık olan bu güzellik, muhteşem manzarası ile görenleri kendine hayran bırakır. Krater gölü olan Karagöl’ün kıyısında, kamp, piknik ve doğa yürüyüşü yapılabilir.
Arslanlı Camii
1520 tarihli bir kitabeye sahip olan Arslanlı Camii, Murgul, Başköy’ün Arslanlı Mahallesinde yer alır. Oldukça sade bir görüntüye sahip olan kutsal mekan, bu bölgede inşa edilmiş ilk camilerden biri olarak bilinir. Küçük bir mescidi andıran Arslanlı Camii’nin minaresi ve son cemaat yeri yoktur. Tarihi ibadethane, günümüzde de işlevini korur.
İstanbul Bazaar Alışveriş Merkezi
Hopa ilçesindeki İstanbul Bazaar Alışveriş Merkezi, Gürcistan sınırındaki gümrük kapısı olan Sarp sınır kapısı mevkiinde, Kemalpaşa’da hizmet verir. “Sınır Alışveriş Merkezi” olarak bilinir. Burada birçok markanın mağazası bulunur. Gürcülerin sıkça ziyaret ettiği İstanbul Bazzaar’da restoran ve kafe yer alır.
Atabarı Kayak Merkezi
Atabarı Kayak Merkezi, Artvin’in merkezine bağlı Ballıüzüm köyü mevkiinde yer alır. Her mevsim bambaşka bir güzelliğe bürünen Artvin’in kış boyunca dinlendiği ve eğlendiği yerlerden biridir. Kayak merkezinde, restoran ve dinlenme alanı bulur. Engebeli yolların ardında bakir doğası ile insanlara kucak açan bu alan, günübirlik ziyaretler için uygundur.
Otingo Kaplıcası
Borçka’nın köyünde doğan Otingo Kaplıcası, ilçeye yaklaşık 13 km uzaklıktadır. Çevresi zengin bir ormanlıkla kaplıdır. Otingo Ormanları Ilıcası adıyla da anılan şifalı su kaynağı, kemik hastalıkları ve romatizmanın tedavisine destek amacı ile tercih edilir. Çevrede yaşayanlar tarafından sonbahar ve kış boyunca ziyaret edilen kaplıca alanında konaklamak yeri bulunur.
Artrium AVM
Artvin’in merkezindeki Çarşı Mahallesinde yer alan Artrium AVM, giyim ve ev tekstili mağazalarının yanı sıra, lezzetli yemekler sunan restoran ve kafelere ev sahipliği yapar. Alışveriş merkezinde hipermarket ve kapalı otopark bulunur.
Karagöl-Sahara Milli Parkı, Şavşat’ın kuzeyinde yer alır. Sahara Yaylası ve Karagöl olmak üzere iki kısımdan oluşan tabiat harikası, gezginlerin ilk durağı olabilir. Büyük bir kısmı ladin ve köknardan oluşan ormanlarla çevrili Karagöl’ün çevresi, piknik, fotoğraf ve doğa yürüyüşü için muazzam bir seçimdir. Sahara kısmında ise yemyeşil bir örtü ile kaplanmış sınırsız bir güzellik bulunur. Kamp için uygun alanlara sahip olan milli parkta, her sene festival düzenlenir.
Cehennem Deresi Kanyonu
Türkiye’deki en büyük kanyonu olan Cehennem Deresi Kanyonu, Ardanuç ilçesinde yer alır. 6 metre derinliğe sahip eşsiz güzellik, yaklaşık 500 metre sonunda Ardanuç Deresi’ne kavuşur. Bu muazzam kanyon, zorlu bir doğa yürüyüşü ve tırmanış eşliğinde, bazen bir kişiye dahi yol vermeyecek kadar daralır. Dünyanın sayılı kanyonlarından biri olan Cehennem Deresi, kanyon sporları ve fotoğrafçılığa elverişlidir.
Mencuna Şelalesi
Mençuna Şelalesi adıyla da bilinen eşsiz güzellik, Kamilet mevkiindedir. Arhavi’ye yaklaşık 17 km mesafededir. Yemyeşil örtüyle kaplı sarp kayalıklardan bütün görkemi ile yeryüzüne dökülen tabiat harikası, çevresinde barındırdığı mesirelikte kamp, piknik ve dinlenme imkanı sunar. Mencuna Şelalesi’nin yakınlarındaki bungalovlarda konaklama yapılabilir.
Ciro Şelalesi
Ciro Şelalesi, Yusufeli ilçesinde yer alan muhteşem güzelliklerden biridir. Kaçkar Dağları’nın eteklerinden, yaklaşık 166 metre yükseklikten kayalıkların yarattığı basamaklar arasında süzülerek yeryüzüne karışır. Şelalenin büyüleyici görüntüsüne şahit olmak için İntkor Yaylası seyir alanı olarak kullanılabilir.
Borçka Karagöl Tabiat Parkı
Borçka Karagöl Tabiat Parkı, bir heyelan gölü olan Karagöl’ün çevresinde, Klaskur (Aralık) köyü mevkiinde yer alır. Artvin’in kusursuz güzelliklerinden biri olan tabiat parkı, trekking, kamp ve piknik için son derece uygundur. Zengin bir bitki örtüsü, şelale ve su kaynakları ile bezelidir. Burada lokanta, çay bahçesi ve konaklama tesisi de bulunur. Tabiatın dinginliğinde dinlenmek isteyenlerin Karagöl’ü muhakkak ziyaret etmeleri önerilir.
Maral Şelalesi
Maçahel (Macahel) Vadisi’nin güzelliklerinden biri olan Maral Şelalesi, aynı ismi taşıdığı köyde, Borçka’da bulunur. Yaklaşık 35 metre yükseklikten süzülüp yeryüzüyle buluşan bu güzellik, yemyeşil ağaçların arasından gelerek tablo gibi bir görüntü oluşturur.
Maçahel Vadisi
Maçahel Vadisi, Borçka ilçesinde konumlu bir tabiat harikasıdır. Yeşilin tüm tonlarını bir araya toplayan bu güzellik, Karçal Dağlarının yamacındadır. UNESCO tarafından Dünya Biyosfer Rezerv Alanı olarak belirlenmiş, anıt ağaçları, zengin bitki örtüsü ve faunası ile geniş bir alana yayılmıştır.
Oksijeni bol, su kaynakları açısından şanslı, yeşile doymuş bu yer, Macahel ya da Camili köyü olarak adlandırılır. Burada üretilen balın lezzeti bir başkadır. Doğanın kalbinde, büyüleyici güzelliklere sahip olan vadi, tabiat aşıklarının rotaları arasında olmalı.
Deliklikaya Şelalesi
Deliklikaya Şelalesi, Murgul’a bağlı Başköy’de bulunan bir tabiat harikasıdır. Yaklaşık 7 metre yüksekten süzülen şelale, üzerine çarptığı kayayı aşındırarak bir delik oluşturmuş, bu muazzam buluşma, harikulade bir görsel şölen yaratmıştır. Deliklitaş Şelalesi olarak da anılan benzersiz oluşum, tabiat tutkunlarının mutlaka görmek isteyeceği el değmemiş bir güzelliktir.
Kamilet Vadisi
Arhavi ilçesinin büyüleyici güzelliği Kamilet Vadisi, zengin florası ve faunası ile doğaseverlerin görmek isteyeceği yerlerden biridir. Vadi, Kamilet Deresi, Ballı Dere gibi Çoruh Nehri’nin kolları ile bereketlenir. Mencuna Şelalesi, Kamilet içinde yer alır. Burada vadiye bakan konaklama yerleri, kamp ve piknik alanları bulunur.
Hatila Vadisi Milli Parkı
Şehir merkezinde yer alan Hatilla Vadisi Milli Parkı, sarıçam, ladin, gürgen gibi birçok ağaç türüyle bezeli, zengin faunası ile dikkat çeken bir alanda konumlanmıştır. Yaklaşık 220 metre yüksekte bulunan kayalık üzerine inşa edilmiş camdan bir terasa sahiptir. Buraya çıkmak cesaret istese de yeşil örtü ile kaplı vadi yamaçlarını cam terastan seyretmek bir başka güzeldir. Milli park sınırları içinde dereler, şelaleler ve kayaç türleri ilgi çekicidir. Burada kampa uygun alanlar da bulunur.
Karçal Dağları
Artvin’in merkezine yaklaşık 25 km uzaklıktaki Karçal Dağları, doğa tutkunlarının görmek isteyeceği güzellikleri barındır. Zengin bir ekosisteme sahip olan Karçal, pek çok havyanın da yuvasıdır. Şelale, dere ve göllerle bereketlenen yamaçları, küresel düzeyde koruma önceliğine sahip bölgeler arasında, Kafkasya ve Kuzey Anadolu Ilıman Kuşak Ormanları içinde bulunur. Doğa yürüyüşü için muazzam parkurlara sahip olan ve Borçka ilçesinden ulaşılabilen Karçal Dağları’nın etekleri güz ayları tablo gibi bir görüntü oluşturur.
Papart Vadisi
Şavşat’ın doğal alanı olan Papart Vadisi, Meydancık mevkiinde, Karçal Dağlarının üzerinde yer alır. El değmemiş vadide, tüm güzelliği ile bereket dağıtan Papart Deresi, buraya ayrı bir güzellik katar. Değişen yüksekliği sayesinde zengin bir bitki örtüsü ve faunaya ev sahipliği yapar. Yabani hayvanlara yuva olan vadide, yaklaşık 70 kadar endemik bitki türü keşfedilmiştir. Ahşap yayları evleri ve kamp alanlarının yer aldığı Papart Vadisi, doğa tutkunlarının gezi listesinde yer almalı.
Maden Köyü
Eski adı ile Bazgiret köyü, Şavşat ilçesine yaklaşık 27 km uzaklıktadır. Karçalların doğusunda kalan Maden Köy, ortalama 1900 metre rakımı ile temiz hava kaynağıdır. Ahşap yayla evlerinin bulunduğu köyde hala bozulmamış olan yayla yaşamını tecrübe edebilmek mümkün... İlkbaharın gelmesiyle yeşilin türlü tonlarına bürünen yaylaları, deresi ve şelaleleri doğa aşıklarını cezbeden güzelliklere sahiptir. Özellikle yaz aylarında Şavşat’a gelenlerin burayı mutlaka ziyaret etmeleri önerilir.
Balık Gölü
Balık Gölü, Şavşat’ın Pınarlı köyünde yer alır. Balıklı Göl olarak da anılır. Çevresi alabildiğine yeşil olan bu güzellik, zengin bir ormanlığın ortasında huzur dolu bir manzara yaratır. Etrafı, kamp ve piknik için son derece müsaittir. Gölün yanında ahşaptan yapılma bir kafe bulunur. Trekking etkinliklerinin Şavşat’taki duraklarından biri olan Balıklı Göl, buraya gelmiş tüm tabiat tutkunlarının gezi rotasında yer almalı.
Kocabey Kışlası
Şavşat’ın 15 km uzağında, Karagöl-Sahara Milli Parkı sınırları içinde yer alan Kocabey Kışlası, ahşap evleri ile dikkat çeken bir doğa turizm merkezidir. Çadırlı ve karavanlı kampa uygun olan yayla, doğal su kaynaklarının dolaştığı yemyeşil bir alana yayılır. Her yaz pek çok tabiat aşığını ağırlayan Kocabey Kışlası, huzur dolu manzarası ile hayranlık uyandırır.
Gorgit Yaylası
Borçka’yı süsleyen Macahel (Maçahel) Vadisi’nde bambaşka bir güzelliktir Gorgit Yaylası. Deniz seviyesinden yaklaşık 1700 metre yüksekte saklanmış olan doğa harikası, bir kartpostalın içindeymiş gibi hissettirir. Su kaynaklarının dolaştığı yeşil örtü üzerinde ahşaptan yapılma yayla evlerinin bulunduğu, doğanın sınırsızlığını vurgulayan Gorgit, çevre sakinleri tarafından diğer yaylalara giderken bir durak olarak kullanılır.
Buraya araçla gitmek mümkün olmadığı için yaklaşık 2 saatlik bir doğa yürüyüşü ile ulaşım sağlanır. Yaylada konaklama için pansiyon da bulunur. Gorgit’e çıkış yolu üzerindeki orman, yabani hayvanlara yuva olduğu için rehber ya da çevreye hakim kişilerden yardım alınması önerilir.
Bilbilan Yaylası
Artvin ve Ardahan arasında sınır olan Bilbilan Yaylası, Ardanuç sınırları içindedir. Cenneti andıran görüntüsüyle yaklaşık 3 bin metre yüksekliktedir. Zengin bir bitki örtüsü ile kaplı olan yayla, yaz boyunca ziyarete uygundur. Ağustos aylarında düzenlenen yayla festivali, geleneksel yayla evleri, berrak su kaynakları ve bol oksijenli havası doğaseverlerin ilgisini çeker.
Arsiyan Yaylası ve Gölleri
Şavşat’ın cennet köşelerinden Arsiyan Yaylası ve Gölleri, ilçe merkezine yaklaşık 40 km uzaklıktadır. Kaya tuzu kütleleri, çermikler, sapsarı nego çiçeklerinin çevrelediği göller tablo gibi bir görüntüye sahiptir. Bahar gelir gelmez rengarenk olan yayla, taze havası ve büyüleyici güzellikleriyle ünlüdür. Aşiyan Yaylası kusursuz bir güzellik eşliğinde doğa yürüyüşü yapmak için ideal bir seçimdir.
Çurispil Yaylası
Ardanuç’un ormanlarla sarıp sarmaladığı Çurispil Yaylası, ilçe merkezine yaklaşık 15 km mesafede, Konaklı köyünde bulunur. Temmuz ayının 3. haftasında gerçekleşen Çurispil Festivali ile Ardanuçlular ve yöreyi tanımak bir araya gelir. Festival ve şenlikler boyunca çadırlarla donatılan yayla, huzur verici doğa manzarası eşliğinde dinlenmek için ideal bir ortama sahiptir. Çurisbil Yaylası olarak da anılan bu güzellik, küçük göllere sahiptir.
Marsis Tepesi
Yusufeli ve Arhavi arasında yükselen Marsis Tepesi, Kaçkarların devamındadır. Marsis Dağı olarak da anılır. Artvin’in en güzel yaylalarını barındıran bu güzellik, tabiat tutkunlarının ziyaret noktalarından biridir. Tepe, 3 bin metreyi bulan rakıma sahiptir. Zirveye doğru çöken sis, buraya ulaşanlara muazzam bir manzara sunar. Dağcılık ve doğa yürüyüşü için eşsiz bir rota olan Marsis Dağı’nda göl de bulunur.
Nogadit Gölü
Arhavi’de yer alan Nogadit Gölü, Yusufeli ile sınır çizen Kızıltepe’nin eteğindedir. Nogadit Yaylası üzerinde bulunan bu göl, eşsiz güzelliği ile görenleri büyüler. Yeşilin her tonunu barındıran yaylada kartpostal gibi bir manzara yaratır. Noğadit Gölü olarak da anılan bu güzellik, tatlı su gölüdür ve çevresi kamp ve piknik için uygundur.
Kafkasör Yaylası
Kafkasör Yaylası, Artvin’in merkezinden yaklaşık 10 km uzaklıkta konumlanmış bir tabiat harikasıdır. Yemyeşil bir doğaya sahip bu yayla, zengin ve geniş bir ormanlığın ortasında yer alır. Rakımı yaklaşık 1250 metredir. Kır kahvesi, kamp alanı, bungalov ve apart otele sahip olan Kafkasör’de her yıl temmuz ayında yayla festivali ve şenlikler düzenlenir.
Artvin Kent Ormanı
Artvin Kent Ormanı, şehir merkezine bağlı Balcıoğlu Mahallesi mevkiinde konumludur. Her mevsim bir başka güzelliğe bürünen, ladin, köknar ve çam ağaçlarının yaygın olduğu ormanlık, hayvanların da yaşam alanıdır. Bol oksijen eşliğinde doğa yürüyüşü yapmak isteyenlerin mutlaka ziyaret etmesi gereken bu alanda, restoran ve piknik yerleri bulunur.
Atapark
Artvin’in merkezine bağlı Çarşı Mahallesinde konumlu Atapark, açık havada sosyalleşmek isteyenler için ideal yerlerden biridir. Merkezde olması sebebiyle kent sakinleri tarafından yaz boyunca sıkça ziyaret edilir. Yürüyüş yolu ve banklarla donatılmış parkta, çocuk oyun alanı ve kafe de yer alır.
Çoruh Park
Yürüyüş yolu, amfi tiyatrosu, piknik alanı, çocuk parkı, seyir terası ve sosyal tesisleri ile dikkat çeken Çoruh Park, Artvin’in merkezinde Erzurum caddesinde yer alır. Bereketle çağlayan Çoruh Nehri’nin kıyısında konumlu bu park, yaklaşık 87 bin metrekarelik bir alanı kaplar. Artvin Çoruh Üniversitesi ile bağlantılı olarak planlanmış bu alan, Artvinlilerin sosyalleşme ve buluşma noktalarından biridir.
Beyazsu Yaylası
Beyazsu Yaylası, Karçal Dağlarının yamacında yer alır. İlçeye yaklaşık 50 km uzaklıkta konumlu bu muazzam yer, yaklaşık 3 bin 415 metrelik rakıma sahiptir. Yaylaya adını veren su kaynağı, beyaz köpükler yaratarak buraya bereket dağıtır. Kamp için uygun olan yemyeşil yaylada doğa yürüyüşü yapmak bir başka güzeldir.
Yıldız Gölü
Karçal Dağlarının eteğinde seyirlik bir manzaraya sahip olan Yıldız Gölü, Borçka ilçesi sınırları içindedir. Bulutlara doğru uzanmış bu eşsiz güzellik, kışın buz tutar. Yazları serinlemek isteyenleri buz gibi suyuyla buraya davet eder. Trekking turlarında en özel duraklardan biri olan bu göl, fotoğraf çekmek ve mis gibi dağ havası ile doğayla buluşmak isteyenler tarafından mutlaka görülmeli.
Çamburnu Tabiat Koruma Alanı
Çamburnu Tabiat Koruma Alanı, Hopa’ya yaklaşık 5 km uzaklıkta, diğer ismi Peronit olan Çamlı köyündedir. Sarıçam türleri arasında ender olan bir çeşidin denizle buluştuğu özel alanlardan biridir. Göçmen kuşların Doğu Karadeniz’deki uçuş güzergahında konumlu bu alan, Hopa’nın ilgi çekici köşeler arasındadır.
Balıklı Güneşli Şelaleleri Tabiat Parkı
Balıklı ve Güneşli Şelaleleri çevresini kapsayan tabiat parkı, Hopa’ya 12 km uzaklıktadır. zengin bir ekosisteme sahiptir. Kestane, fındık, orman gülü, kızılağaç ve kayın ağaçları, porsuk, kurt, tavşan ve ayı gibi hayvanlara yuva olmuştur. Şelale ile kavuşan Güneşli Deresi’nde alabalıklar yaşar. Olta balıkçılığı, trekking, piknik ve kamp için uygun olan Balıklı Güneşli Şelaleleri Tabiat Parkı, bakir yapısı ile tabiat tutkunlarını buraya davet eder.
Yavuzköy Seyir Terası
Şavşat Seyir Tepesi olarak da bilinen bu nokta, enfes bir doğa manzarası seyretmek isteyenlerin bir araya geldiği huzur dolu bir köşedir. İlçeden yaklaşık 6 km uzaklıkta, yaklaşık 1600 km rakıma sahip olan Yavuzköy, kartpostalı andıran muazzam görüntüsü ile tabiat tutkunlarını kendine hayran bırakır. Yavuzköy Seyir Terası’ında ahşaptan yapılma geleneksel bir yayla evi bulunur. Taze çay eşliğinde doğayı dinlenme imkanı sunan bu yerde yöreye özgü lezzetlerden tadabilmek mümkün…
Altıparmak Tabiat Parkı
Altıparmak Tabiat Parkı, Yusufeli ilçesine yaklaşık 24 km uzaklıktadır. Dere ve buzul gölleri ile çevrili bu alan, zengin bir ekosisteme sahiptir. Doğa yürüyüşü, kamp ve piknik için uygun olan tabiat parkının eşsiz manzarası ve el değmemiş yapısı, görenlerde hayranlık yaratır. 2 bin hektarı aşan geniş bir alanı kapsayan tabiat parkı, doğa ile baş başa kalmak için muazzam bir noktadır.
Yaylalar Köyü
Yusufeli’ne yaklaşık 50 km uzaklıkta konumlu Yaylalar köyü, Hevek Deresi’nin dolaştığı yemyeşil toprakları ile ünlüdür. Trekking ve çadırlı kamp organizasyonlarının bu ilçedeki vazgeçilmez noktası olan bu köy, ilkbaharın toprağı ısıtmasıyla beraber doğayla buluşmak isteyen pek çok tabiat tutkununu buraya davet eder. Yaylalar köyünde, ilçe merkezinden minibüsle ulaşılabilir.
Dilberdüzü
Dilberdüzü mevkii, yaklaşık 3 bin metrelik rakımı ile Kaçkar Dağlarının eteğindedir. Tırmanış ve doğa yürüyüşü için Yusufeli’nin popüler rotalarından biridir. Kaçkarlara tırmanan pek çok kişi, burada kamp kurarak vücutlarını yüksek oksijen seviyesine alıştırmaya çalışır. Yaz boyunca rengarenk çadırlarla bezenen Dilberdüzü’nde, eşsiz manzaraları seyre dalmak işten bile değil.
İntkor Yaylası
Yusufeli’ne yaklaşık 35 km uzaklıktaki Özgüven (Gudashev) köyünde konumludur İntkor Yaylası. Ciro Şelalesi’nin muazzam manzarasına ev sahipliği yapan bu yayla, çevre sakinleri tarafından yaz boyunca yerleşim yeri olarak kullanılır. Temmuz ayında şenliklerle canlanan İntkor, dere ve göllerle zenginleşmiş güzel bir tabiata sahiptir.
Aros Yaylası
Aros Yaylası, Yusufeli ilçesinin Kılıçkaya köyünde yer alır. Her sene temmuz ayında gerçekleşen festivallerle şenlenir. Yayla, doğaseverlerin kamp kurup piknik yapabileceği yerlerdendir. Aros Yaylası, temiz havası ve yemyeşil tabiatı ile köy sakinleri tarafından sayfiye yeri olarak kullanılır.
Karagöl
Murgul’a bağlı Damar köyü mevkiinde yer alan Karagöl, güzelliği ile büyüleyen tabiat harikalarından biridir. Çevresi alabildiğine ormanlık olan bu güzellik, muhteşem manzarası ile görenleri kendine hayran bırakır. Krater gölü olan Karagöl’ün kıyısında, kamp, piknik ve doğa yürüyüşü yapılabilir.
Türkçe (TRY)