Amasya

Burmalı Minare Camii ve Cumudar Türbesi

Selçuklu Sultanı 2. Gıyasettin Keyhüsrev döneminde, 1242 yılında Vezir Ferruh Bey ve kardeşi Haznedar Yusuf tarafından yaptırılan camii, 1590 yılında deprem ve 1602 yılında yangın nedeniyle hasar görmüştür. 1730 senesinde çıkan yangında yok olan camii minaresi, sonrasında taştan ve burmalı olarak yeniden yapılmıştır. İlhanlılar döneminde Amasya’da Anadolu nazırlığı yapmış olan Şehzade Cumudar için yapılan sekizgen yapılı Cumudar Türbesi, camii girişinin sol tarafında yer almaktadır.

Amasya Saat Kulesi

1865 yılında Amasya Valisi Ziya Paşa tarafından yaptırılan Amasya Saat Kulesi, Hükümet Konağı’nın yanında yer almaktadır. 1940 yılında hasar gördüğü için yıkılan kule, 2002 tarihinde tekrar yapılmıştır.

Maden Camii

Amasya ili Gümüşhacıköy ilçesinde yer alan Maden Camii, Gümüş Yeni Camii olarak da bilinir. 19. yy’ın başında kilise olarak inşa edilen yapı, 1928 yılında camiye çevrilir. Caminin tavanı ilk dönemde badanayla kapatılmıştır. Ancak sonrasında bu bölüm temizlenmiştir. Temizlenme işleminin ardından Hz. İsa ve dört havarisine ait figürler ortaya çıkmış ve tavanda sergilenen bu figürler yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir.

Eyüp Çelebi Camii

Amasya ili Merzifon ilçesinde yer alan caminin kim tarafından ve ne zaman yapıldığı hakkında bir bilgi mevcut değildir. Dikdörtgen planlı camide kadınlar mahfili bulunur. Kadınlar mahfilinin alt kısmında son cemaat yerine yer alır. Ahşap tavan ve tabana sahip olan caminin, minberi ve mihrabı sadedir. Camii, ibadete açıktır.

Gümüşlü Cami

1326 yılında Taceddin Mahmud Çelebi tarafından inşa edilen Gümüşlü Camii, 1419 yılında yaşanan depremde yıkılır. 1491 senesinde Defterdar Mahmut Bey tarafından yeniden inşa edilen camii, 1612’de gerçekleşen yangında hasar görür ve Şemseddin Paşa tarafından onarımı yaptırılır. 1688 senesinde Gümüşlüzade İbrahim Bey tarafından tekrar restore edilen camii, onarımın ardından Gümüşlü Camii adını alır. Zaman içerisinde tekrar onarımlar geçiren camii, günümüzde ibadete açıktır.

Pir Sücaaddin İlyas Türbesi

1486’da Gümüşlüzade Ahmet Paşa tarafından Pir Sücaaddin İlyas için yaptırılan Pir Sücaaddin İlyas Türbesi, Amasya merkezde yer alır. Yukarı Pirler Türbesi olarak anılan türbede, Pir İlyas’ın damadı Pir Celaleddin Abdurrahman ile torunu Pir Hayreddin Hızır Çelebi ve ailelerinin mezarları yer alır. Gümüşlüzade İbrahim Paşa’nın 1688 tarihinde onarımını yaptığı türbe, zaman içerisinde yeniden restore edilmiştir. Türbede inşa kitabesi ile II. Abdülhamid dönemindeki onarım kitabesi yer alır.

Şehzadeler Müzesi

Şehzadeliklerini Amasya’da geçiren Osmanlı sultanlarının balmumu heykellerinin bulunduğu Şehzadeler Müzesi, Osmanlı dönemini yansıtan yapısı ve aksesuarlarıyla tarihi bir Anadolu evinin günümüze taşınmış hali olarak anılır. Müzede Yıldırım Bayezid, Çelebi Mehmet, II. Murat, Fatih Sultan Mehmet, II. Bayezid, Yavuz Sultan Selim, III. Murat, Şehzade Mustafa, Şehzade Bayezid, II. Murat’ın oğulları Şehzade Ahmet, Şehzade Alaeddin ve II. Bayezid’ın oğlu Şehzade Ahmet’in balmumu heykelleri görülebilir. 

Fethiye Camii

Bizans İmparatoru Phocas’ın kızı Helena tarafından 7. yy’da yapıldığı düşünülen Fethiye Kilisesi, Danişmendliler döneminde Vali Fetih Gazi tarafından camiiye çevrilmiştir. 1883 yılında İncezade Hacı Mehmet’in minare inşa ettiği camii, 1956’da onarılmış, 2006 yılında ise restore edilmiştir.

Halifet Gazi Türbesi

Halifet Gazi Türbesi’nin, öncesinde batı cephesinin bitişik olduğu ve yıkılmasının ardından duvarında taş kalıntılarının kaldığı medreseyle aynı tarihte yapıldığı tahmin edilmektedir. Türbenin kitabesinde yer alan verilere göre medrese 1210 yılında yapılmıştır; bu sebeple türbenin yapım yılının da aynı sene olduğu düşünülmektedir. Danişmend emiri Halifet Gazi, beyliğin ortadan kaldırılmasının ardından Selçukluların hizmetine girmiş ve Amasya valisi olmuştur. Ardından Erzurum valisi olan ve 1232’de bir seferde hayatını kaybeden Gazi, buraya defnedilmiştir.

Yıldız Hamamı

Hatuniye Külliyesi’ne dahil olan Yıldız Hamamı, halk arasında Çukur Hamam ve Hatuniye Hamamı olarak da anılmaktadır. Fenerli bir kubbeye sahip olan Yıldız Hamamı, soyunmalık, soğukluk, sıcaklık ve külhan bölümlerine sahiptir. Hamam bugün halen kullanılmaktadır.

Aynalı Mağara

Helenistik Çağ’da yaşamış Mitra rahibi Tes’in anıtsal mezarı olan Aynalı Mağara’da renkli duvar resimleri yer alır ve alınlığında Büyük Rahip Tes yazısı bulunur. Güneş ışığı aldığında mağara cephesinin parlaması nedeniyle Aynalı Mağara adını alan yapı, şehir merkezine yaklaşık 3 km uzaklıktadır. Mağaranın dış cephesinde taş işçiliği vardır ve mağaranın dışı parlatılmıştır.

Torumtay Türbesi

1278 yılında Amasya Valisi Seyfeddin Torumtay’ın inşa ettirdiği türbede, Seyfeddin Torumtay’ın yanı sıra çocukları ve torunlarının da mezarları bulunmaktadır. Kapı girişleri doğu ve batı cephelerindendir. Türbe içinde, güney cephesindeki pencere üzerinde bulunan manzum tamir kitabesinde türbenin 1891 ve 1892 yıllarında onarım gördüğü yazmaktadır. Türbenin alt katında Torumtay’a ait celi hatla yazılmış Kur’an Ayetleri yer almaktadır.

Gökmedrese Camii

1267 yılında Amasya Valisi Seyfeddin Torumtay tarafından inşa edilen Gökmedrese Camii, içerisinde medrese ve türbeyi bulunduran bir külliyedir. Büyük, beşik tonozlu ve eyvanlı girişe sahip olan camiinin kapısı Amasya Müzesi’nde sergilenmektedir ve ağaç işçiliğinin en özel örneklerindendir. Camii içerisinde bulunan, kare plan üzerine sekizgen biçimli, yüksek kasnaklı, tuğla bir külahla örtülü olan türbe, mimarisi ile Selçuklu sanatının en güzide örnekleri arasında yer almaktadır.

Halkalı Evliya Türbesi

Şadgeldi Paşa’nın torunlarından Reis-ül Asker Burak Bey’in kızı Şahruz Hatun’un mezarının yer aldığı türbenin yapım tarihi 15. yy’a uzanmaktadır. Güney cephesi dış kenarları açık olan türbe, dört ayak üzerine oturtulmuştur.

Kumacık Hamamı

1495 tarihinde Kapıağası Ayas Ağa tarafından yaptırılan Kumacık Hamamı, geleneksel Osmanlı hamam mimarisinden izler taşır. Soğukluk, ılıklık ve sıcaklık kısımlarından oluşan hamamın soyunmalık kısmı kare planlıdır. Tüm kısımlar kubbeyle örtülüdür. Hamam halen kullanımdadır.

Minyatür Amasya Müzesi

Amasya Valiliği tarafından 2008 yılında yaptırılan Amasya minyatürü bir maket şehir çalışmasıdır. Minyatür Amasya Müzesi’nde kentin gece ve gündüzünü görmek mümkün olmaktadır. II. Bayezid Külliyesi’nin bir kısmını oluşturan imarethane binasında bulunan müze, Amasya’nın yüz yıl önceki halinin maket olarak yapılması ile oluşturulmuştur. Müze hayata geçerken, 1914 yılında çekilmiş bir fotoğraftan yararlanılarak maket şehir tasarlanmıştır.

Sabuncuoğlu Tıp ve Cerrahi Tarihi Müzesi

1308-1309 yılları arasında İlhanlı Hükümdarı Sultan Mehmet Olcaytu ve eşi Uduz Hatun adına Anber Bin Abdullah tarafından yapılmıştır. İlhanlı döneminden günümüze kalan tek yapıdır. Mekân, İlhanlılar, Anadolu Selçukluları ve Osmanlı döneminde hasta tedavi etmek amacıyla kullanılmıştır. Anadolu sınırları içinde müzik dinletisi ile tedavi yapan ilk hastane olma özelliğine sahiptir.

Sultan Mesud Türbesi

Amasya Arkeoloji Müzesi bahçesindeki Sultan Mesud Türbesi, 12. yy’da yapılmıştır. Dikdörtgen planlı eyvan tipli Selçuklu dönemi türbelerindendir. Üzeri beşik tonozla örtülü olan türbenin, ön cephesi kesme taştan diğer bölümleri ise moloz taşla örülüdür. Büyük yay kemerli bir kapıdan türbeye girilir. Türbenin alt katı mumyalık olarak kullanılmaktadır. Arkeoloji Müzesi bahçesinde yer alan türbe önceleri Mumya Müzesi olarak kullanılmış, sonrasında değiştirilmiştir.

Mehmet Paşa Hamamı

Amasya merkezde yer alan Mehmet Paşa (Mustafa Bey) Hamamı 1436 yılında, Yörgüç Paşazade tarafından Mustafa Bey’e yaptırılmıştır. Osmanlı hamam mimarisine uygun şekilde, kare planlı soyunmalık duvarları içerisinde büyük nişlerle düzenlenmiş olan hamam, kubbe ile örtülüdür. Hamam çalışmalarını günümüzde sürdürmektedir.

Saraydüzü Kışla Binası Milli Mücadele Müzesi ve Kongre Merkezi

12 Haziran 1919 tarihinde Mustafa Kemal Atatürk’ün silah arkadaşlarıyla Amasya’ya gelişinde kullandığı ve Amasya Genelgesi’ni kaleme aldığı Saraydüzü Kışla Binası, 1944 yılında yaşanan toprak kayması nedeniyle yıkılmıştır. Ülke tarihi için büyük önem taşıyan binanın aynısı aslına uygun biçimde Yeşilırmak kıyısında yeniden inşa edilmiştir. Binada, Cumhuriyet dönemine ait bazı eser ve belgeler, ışıklı bilgi panoları, balmumu heykeller sergilenmektedir.

Hamamözü Arkut Bey Kaplıcaları

Amasya merkeze 90 km mesafede bulunan Hamamözü kaplıcaları Antik Çağ’dan günümüze dek kullanılmaktadır. Selçuklu beyi Arkut Bey’den ismini alan kaplıcaların, pek çok rahatsızlığa şifa olduğu iddia edilmektedir. Bu sebeple kaplıcalar yıl içinde sıkça ziyaret edilmektedir.

Sultan II. Bayezid Külliyesi

Amasya merkezinde yer alan Sultan II. Bayezid Külliyesi, 1485-1486 yıllarında Amasya Valisi Şehzade Ahmed tarafından babası Sultan II. Bayezid adına Mimar Şemseddin Ahmed’e inşa ettirilmiştir. Külliye içerisinde cami, türbe, şadırvan, imaret, çeşme, medrese yer alır. Beş kubbeli cemaat yerine sahip olan camiinin doğusunda renkli taşlı minaresi, batısında ise palmetlerle süslü minaresi yer alır. Külliye içerisinde yer alan çınar ağaçlarının külliye ile aynı yaşta olduğu tahmin edilir.

Dönertaş Camii

Amasya ili Merzifon ilçesinde yer alan camii kitabeye sahip olmaması sebebiyle ne zaman ve kim tarafından inşa ettirildiği konusunda kesin bir bilgi bulunmamaktadır. Ancak caminin mimari özellikleri çerçevesinde 16.yy’da inşa ettirildiği tahmin edilir. Zaman içerisinde onarımlar geçiren camii, orijinal formunu kaybetmiştir.
 

Dobak Camii

Amasya ili Merzifon ilçesinde yer alan Dobak Camii, Kesik Minare olarak da anılır. Kare planlı olan yapının mimari özelliklerine göre 17-18.yy’da inşa edilmiş olabileceği belirtilir. Son cemaat yeriyle dikdörtgen plan şeması gösteren caminin son cemaat bölümü küçük kubbelerle örtülüdür. Mihrabı sade, minber ve mahfili ahşaptır. Camii minaresi ise yenilenmiştir. 1978-1979 yıllarında camii Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından onarımdan geçirilmiştir.
 

Sofular Camii

Merzifon ilçesinde bulunan Sofular Camii, 1502 yılında Beylerbeyi Abdullah Paşa tarafından inşa ettirilmiştir. Tek şerefeli minaresi bulunan camii, yüksek kasnaklı bir kubbeye sahiptir. Avlusunda Abdullah Paşa Türbesi yer alır.
 

Abide Hatun Camii

Merzifon ilçesi Karamustafapaşa köyünde konumlanan camii, Sadrazam Merzifonlu Kara Mustafa Paşa’nın annesi Abide Hatun tarafından 17. yy’da inşa ettirilmiştir. Ahşap üzerine kalem işi teknikle yapılmış uygulamaların güzel örneklerini görmek mümkündür. Dikdörtgen planlı yapıya sahip olan camii, toprak damla örtülüdür. Son cemaat yerine sahip olan caminin üst örtüsü ahşap kirişleme sistemiyle yapılmıştır. Tavan kirişlerinde bitki ve çiçek motifleri görülür. 2007 yılında camii restore edilmiştir.
 

Bozacı Camii

Merzifon ilçesinde yer alan caminin mimari özellikleri çerçevesinde 16-17.yy’da inşa edilmiş olabileceği düşünülür. Kesme taştan inşa edilmiş olan camii, kiremitle örtülü kubbesi, üç kemerli son cemaat yeri ve mescidi ile ilgi çeker. Camii mihrabı mukarnaslarla süslüdür. Caminin karşı yönünde çeşme görülür.

Yörgüç Paşa Camii

Amasya ili merkez ilçesinde konumlanan camii, 1428 yılında II. Murat’ın veziri Atabey Abdullah’ın oğlu Yörgüç Paşa tarafından inşa ettirilir. Camii giriş kapısı üzerinde kitabesi bulunur.

Ormancılık Kültür Evi

Merkez ilçede yer alan Ormancılık Kültür Evi, bölgede ormancılık üzerine hazırlanan tek kültür evi olma özelliğini taşır. Kültür evinde orman teşkilatına ait ölçme ve izleme aletleri, kayaçlar, fosiller, eski daktilo ile yazılı eserler, ormanda yetişen ürünler yer alır.

Şirvanlı Camii

Amasya ili merkez ilçesinde yer alan camii, Azeriler Camii olarak da adlandırılır. Azeri Türklerinden toplanan yardımlarla Şeyh Hacı Mahmut Efendi tarafından 1837-1895 yıllarında inşa ettirildiği ifade edilen camiye şadırvan ile doğusunda yer alan bölümü ilerleyen yıllarda eklenmiştir. Camii, Amasya şehrindeki son dönem Osmanlı mimarisinin örneklerindendir. Günümüzde ibadete açıktır.
 

Alpaslan Müzesi

Amasya ili Taşova ilçesinde bulunan Alpaslan Müzesi, arkeolojik ve etnografik eserlerden meydana gelir. 1991 yılında müze olarak bir Osmanlı hamamının düzenlenmesiyle, 1994 yılında hizmet vermeye başlar. Yöresel köy odası teşhiri, prehistorik dönem eserleri, Selçuklu ve Osmanlı dönemi ahşap işçiliğini yansıtan örnekler ziyaretçilerle buluşur. Helenistik, Roma, Bizans, Selçuklu, Osmanlı dönemlerine ait arkeolojik ve etnografik eserler de müzede görülebilir.
 

Gümüşhacıköy Bedesteni

Köprülü Mehmet Paşa, 1660 yılında, Amasya merkezde, kendi adına camii ve külliye yaptırmıştır. Külliyenin içinde kervansaray ve bedesten yer almaktadır. Külliyenin kervansaray kısmı geçmiş zaman içerisinde yıkılmış ancak bedesten yeniden onarılarak günümüze ulaşmıştır. Dört kapıya sahip bedestenin geniş bir koridoru vardır ve koridor etrafında dükkanlar bulunur.

Eski Hamam

Amasya ili Merzifon ilçesinde bulunan hamam, kitabesine göre 1678 yılında inşa edilmiştir. Soyunmalık, sıcaklık ve soyunmalık bölümlerinin yer aldığı hamam ilçenin tarihi yapıları arasında bulunur.
 

Gözlek Kaplıcası

Amasya ili merkez ilçesi Gözlek köyünde yer alan kaplıca suyunun çeşitli rahatsızlıklara şifa olduğu belirtilir. Bölgenin sıklıkla ziyaret alan kaplıcalarından alan Gözlek termal suyu yaklaşık olarak 39 derecedir. Doğal güzellikler ve sağlık tesislerde ziyaretçilerle buluşur.
 

Hamamözü Kaplıcası

Amasya ili Hamamözü ilçesinde yer alan kaplıca suyunun farklı rahatsızlıklara iyi geldiği ifade edilir. Tesislerdeki kaplıca suyu sıcaklığı ortalama olarak 42 dereceye ulaşır. Kapalı havuzlar, hamam ve konaklama kaplıca tesislerinde mümkündür.